تفسیر نور جلد 5

صفحه ى 62

2- چابكى و آمادگى رزمى براى مسلمانان ضرورى است، امّا اينكه فرمانده چه كسى است، مهم نيست. جمله ى «إِذا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا...»، فاعل مشخّصى ندارد و به صورت مجهول آمده است.

3- دلبستگى به دنيا و ماديّات، مانع جدا شدن انسان از زمين و خاك و رسيدن به كمال و افلاك مى شود. «اثَّاقَلْتُمْ...» (دنياطلب، كوتاه همّت است)

4- ارزش و جايگاه انسان تا حدّى است كه دنيا براى او ناچيز است. «أَ رَضِيتُمْ»

5- كسى كه آخرت را برتر از دنياى اندك بداند، به جبهه ى جنگ رو مى كند، نه دنيا. «إِلَّا قَلِيلٌ»

إِلَّا تَنْفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيماً وَ يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ وَ لا تَضُرُّوهُ شَيْئاً وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ

اگر (به سوى ميدان جنگ) نشتابيد، خداوند شما را به عذابى دردناك عذاب مى كند و گروه ديگرى را جايگزين شما مى كند و شما (با ترك جبهه،) ضررى به خدا نمى زنيد و خداوند بر هر چيزى تواناست.

نكته ها:

در اين آيه و آيه ى قبل، از هشت راه بر مسأله ى جهاد تأكيد شده است:

شما كه اهل ايمانيد، چرا سستى؟ «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا»، سؤال همراه با توبيخ «ما لَكُمْ»، جهاد راه خداست «سَبِيلِ اللَّهِ»، فرمانِ حركت «انْفِرُوا»، تهديد به عذاب «يُعَذِّبْكُمْ»، تهديد به جايگزينى «يَسْتَبْدِلْ»، تهديد به بى اثر بودن ترك جبهه از سوى شما «لا تَضُرُّوهُ» و تهديد به قدرت الهى. «وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ» بر اساس برخى روايات مراد از افراد جايگزين در «قَوْماً غَيْرَكُمْ»، مردمانى از ايران و يمن هستند كه براى يارى دين خدا قيام مى كنند. «1»

(1). تفاسير نمونه، كنز الدقائق.