فتوحات مسلمانان در سالهاي نخست هجري، سبب تماس آنان با تمدنهاي جهان گرديد. اين تفكر كه مسلمانان نخستين، دشمنان علم و دانش بوده‌اند چندان شاهد تاريخي ندارد. بگذريم از عصر بسيار كوتاهي كه در زمان بعضي خلفاي متعصّب بني اميه بي اعتنايي هايي به علم و دانش رخ داده است، امّا آن استثناءها و كوته فكريها را نبايد به حساب اسلام گذاشت كه روح پژوهشگر و خلاق مشخصه اين آيين مقدس است. مسلمانان حتي در آن دوره بني اميه هم از علم و دانش ديگر ملتها استفاده و از آنها اقتباس مي كردند. خالدبن يزيد پسر دوم يزيد بن عبدالملك را حكيم بني اميه مي نامند (اگر بني اميه حكيمي داشته باشند) كه كتابهايي در زمينه كيميا و طب و فلسفه از مسيحيان نسطوري ياد گرفته و ترجمه كرده بود. بعدها اين اقتباس و توجه به علم و دانش ديگر ملتها به صورت يك نهضت و حركت علمي درآمده است. جاحظ مي گويد:اگر ما از كتابهاي قدما كه دانش شگفت انگيز آنها را جاوداني كرده و مقولات تاريخي را چنان آورده كه گذشته را در برابر چشمانمان زنده مي كند، سود نبرده بوديم و به منابع غني تجربيات آنها كه در غير اين صورت غير قابل دسترس مي نمود، دست نيافته بوديم، سهم ما از حكمت و خرد بسيار خُردتر مي بود و وسائل دستيابي به يك چشم انداز حقيقي از آن نيز حقيرتر مي نمود.انتقال دانش يوناني و هلني به اسلام به دست مسيحياني صورت گرفت كه در مدرسه نصيبين و ادسا علم لاهوت مسيحي خوانده بودند و به دلايل مذهبي (موتوفيزيت) زير فشار دولت بيزانس به اعراب مسلمان پناه آورده بودند و مسلمانان از آنان حمايت كرده بودند، در نتيجه روابط دوستانه با مسلمانان سبب شده بود كه انتقال دانش يوناني به عالم اسلام صورت گيرد. در واقع اين نسطوريان بودند كه عناصر ارزشمند انديشه يونان به ويژه آرا و عقايد ارسطو را به صورت ترجمه‌هاي يوناني و سرياني به پشتوانه فكري و عقلي ايران به مسلمانان تقديم كردند. ققطي در اخبار الحكماء نقل مي كند كه ما سرجويه (ماسرجيس ) طبيب بصري اسرائيلي بود كه در زمان عمربن عبدالعزيز مي زيست و كتاب اهرن القس را در طب ترجمه كرد. عمربن عبدالعزيز دستور داد كه آن را از كتابخانه بياورند و در اختيار مسلمانان قرار دهند، ماسرجيس علاوه بر طب اهرن القس، كتابهاي ديگري نيز در زمينه منافع و ضررهاي غذاها، آثار عقاقير و منافع آنها نوشته بود.
لطفا منتظر باشید ...
