فعالیت آموزشی در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) نسخه متنی

در كنار اخلاق زشت، عرب از خصلتهاي شريف نيز برخوردار است و بنا به مقتضاي صحرا نشيني، كريم النفس، با سخاوت و مهمان نواز، با وفا و آزادمنش و به تعبير اوليري به حدّي آزادي را دوست دارد كه از هر چيز كه او را محدود كند، متنفر است.
او، در روابط اجتماعي، خصمانه، تحقيرآميز و با كبر و غرور خاصّ و تفاخر به اقوام و عشيره خود رفتار مي كند و دست به كارهايي جاهلانه مي زند كه صد دانا در آن حيران مي مانند. عمروبن كلثوم از شعراي جاهلي، در ملقّه خود، فخر فروشي خود را چنين وصف مي كند:

به همين جهت، او تنگ نظر، خرافه پرست و جاهل است. طه حسين مي گويد: عقل اعراب جاهلي آن قدر بي حركت بود كه روابط بسياري از اشيا را درك نمي كردند و بهمين جهت خرافات بسياري در ميان آنها رواج داشت. مثلاً براي رفع سردرد، استخوان مرده به گردن مي‌آويختند، تنها به اين دليل كه از دير زمان معمول شده بود. رسم قبيلگي منطق متّبع آنها بود، امّا در صحّت و سقم اين رسم انديشه نمي كردند.

از اين جهت، محيط فرهنگي عرب قبل از اسلام را «عصر جاهليّت» مي گويند. جاهليّت به اين معنا كه انواع هدايت الهي و عقلاني از اين جامعه رخت بربسته بود، نه از ارشاد و الهام وحي خبري بود و نه از نورانيت و درايت عقلي بشري اثري.