عدم تحريف قرآن - جلوه هایی از حیات علمی علامه شعرانی (قدس) نسخه متنی

عدم تحريف قرآن

عرضم اين است كه وقتي اين گونه فرمايشات در تفسير مجمع, پيش مي‌آمد مرحوم استاد شعراني توجّه مي‌داد, مي‌فرمود كه ببين آقا قرآن تحريف نشده, ببين مرحوم طبرسي چه مي‌فرمايد, سيد مرتضي و مفيد. بزرگان ديگر. اگر كسي به اماميه اسناد بدهد تحريف را, تحريف قرآن را, افترا زده به اماميه. اين را بزرگان دين ما جناب طبرسي مفيد و سيد مرتضي همه فرموده‌اند. مرحوم شعراني رضوان الله عليه راجع به عدم تحريف قرآن تأكيد كرده كه اين قرآن همان قرآن است كه بر پيامبر اكرم (ص) نازل شده است. سوره‌هايش به همين ترتيب, آياتش به همين ترتيب, اولش حمد است, آخرش سوره ناس است.

در اثناء تفسير بارها و بارها, وقتي جناب طبرسي راجع به آيه‌اي مي‌فرمودند كه حضرت رسول الله (ص) فرمودند كه اين آيه را در فلان جاي قرآن قرار بدهيد, مرحوم شعراني مي‌فرمود: ببين تنزيل به وفق انزال, به دستور خدا رسول الله تنظيم شده كه قرآن دست اندازي نداشته باشد, اگر به آن روش تنظيم رسول الله (ص) نبود ما اين آيات را چگونه به همديگر ربط مي‌داديم كه در مقام تحدّي به عالميان بگوييم:

قل لئن اجتمعت الإنس و الجنّ علي أن يأتوا بمثل هذا القرآن لا يأتون بمثله و لو كان بعضهم لبعض ظهيراً.[3]

اين بر اثر آن انسجام و فصاحت و بلاغت و آن ترتيبي است كه زبان نبوّت و منطق وحي مطابق واقع ترتيب داده و تنظيم كرده است. ما حرفمان اين است. قرآن هيچ نشيب و فراز و دست اندازي ندارد و ايشان خيلي راجع به اصالت قرآن فرمايش مي‌فرمايد. آقاي شلتوت كه رئيس جامعة الازهر مصر بود, دانشمند توانا و آدم منصفي بود, در جامع الازهر در محضر ايشان اساتيد و دانشمندانشان اظهار كردند كه اماميه, قرآن را محَرّف مي‌دانند و قائلند كه قرآن تحريف شده است. شنيدم كه وقتي آن آقايان اظهار كردند كه اماميه شيعه قائلند قرآن تحريف شده شلتوت به ايشان گفت: مگر طبرسي صاحب مجمع البيان، شيعه نيست؟ آنها گفتند: چرا از بزرگان و مشايخ اماميه است. شلتوت گفت: صاحب تفسير مجمع البيان مي‌گويد كسي كه به ما اسناد تحريف داده, به ما افترا زده, و اماميه قائلند كه قرآن تحريف نشده. اين حرف ايشان به آن اساتيد دانشگاه و سندش هم فرمايش جناب طبرسي در مجمع البيان مرحوم طبرسي در مجمع و ديگر مفسران, مآخذ و مصادر بسياري آورده‌اند كه وقتي آيه كريمه 281 سوره بقره نازل شد: و اتّقوا يوماً ترجعون فيه إلي الله ثمّ توفّي كلّ نفس ما كسبت و هم لا يظلمون (اين آخرين آيه‌اي است كه بر پيغمبر اكرم نازل شده) حضرت جبرئيل به رسول الله و جناب رسول الله به مردم فرمود كه اين آيه را پس از آيه 280 سوره بقره قرار بدهيد. اين را مجمع و تفاسير ديگر از حضرات عامّه و خاصّه نقل كرده‌اند.

وقتي اين حديث را از مجمع البيان محضر مبارك جناب استاد شعراني مي‌خوانديم مي‌فرمود: ببين آقا رسول الله فرمود كه به فرمان جبرئيل اين آيه را، آيه 281 سوره بقره قرار بدهيد و حال آنكه اين آخرين آيه است كه بر پيغمبر نازل شد و در اين اختلاف نيست. منتهي در روايات ما اختلاف در اين است كه بعد از اين آيه، چند روز جناب رسول الله (ص) حيات داشتند. بعضي‌ها گفته‌اند: چند روزي، بعضي‌ها گفته‌اند چند ساعت. اختلافي كه دارند فقط در بيان مدت حيات رسول الله است بعد از نزول اين آيه, و الاّ همه‌شان قائلند كه اين آيه به فرمان رسول الله آيه 281 سوره بقره قرار داده شده است. اين, تنزيلي را بر وفق انزالي قرار دادن است.

جزيره خضراء

يكي از فوايد محضر شريف علامه شعراني اين است كه مرحوم حاجي نوري روايتي نقل مي‌كند راجع به جزيره خضراء و ايشان باز حاشيه‌اي در اينجا دارند كه ما آن حاشيه را در هزار و يك نكته (نكته 990) آورديم و ايشان مي‌فرمود كه جزيره خضراء الآن هم هست. از بلاد اندلس است. جزيره‌اي است قهراً در داخل آب, خيلي سبز و خرّم. نوعاً جزيره‌ها خضراء هستند. ولي آن جزيره ويژگي خاصى دارد. مهدي فاطمي آنجا را پايتخت خودش قرار داد. محل حكومتش بود. بعد اين مهدي فاطمي و جزيره خضراء, سر زبانها افتاد و دهان به دهان نقل شد, و بعضي از اين جَُهّال نَقَلَه, مهدي فاطمي را, تبديل كردند به حضرت مهدي بقية الله صلوات الله عليه, و آمدند ايشان را در جزيره خضراء اسكان دادند. چه كارها كردند, چه چيزها دنباله اين حرف آوردند و ديگران هم گرفتند اين را دراين كتاب و آن كتاب نوشتند.