از حوادث مهم اين دوران مى توان به جنگ هاى ايران با برخى از كشورهاى همسايه اشاره كرد كه مهم ترين و طولانى ترين آن جنگ ايران و روس بود. اين حادثه از زواياى گوناگون در خور بحث و بررسى است، ولى ما تنها در اينجا به نقش عالمان و فقيهان به ويژه محقق نراقى در برخورد با تهاجمات روس، اشاره خواهيم داشت.جنگ ايران و روس داراى دو دوره است:1. دوره نخست از 1218 تا 1228. قواى روس در رمضان 1218 شهر «گنجه» را محاصره كردند. حاكم «گنجه» با وجود فراوانى سپاه روس، در دفاع از شهر، مردانه پايدارى كرد. عالمان شهر مردم را به جهاد با كفّار روس دعوت كردند و همه مردم گنجه مسلّح شدند. قواى روس از تصرف گنجه نا اميد شدند، ولى عده اى از ارامنه ساكن گنجه با همدستى يكى از اطرافيان حاكم گنجه، خيانت كردند و شبانه دروازه شهر را به روى سپاه روس گشودند. پس از كشتارى وسيع، شهر گنجه تصرف شد و پس از آن حاكمان ايروان و قراباغ بدون جنگ تسليم شدند. خبر سقوط شهر گنجه و قتل عام مسلمانان در دربار فتحعلى شاه غوغايى به پا كرد. علماى تهران جنگ با كفّار روس را تصويب كردند و حكم تجهيز سپاه صادر شد. (8) جنگ در اين دوره حدود ده سال به طول انجاميد.