فدائیان اسلام و انقلاب اسلامی نسخه متنی

برعموم كسانى كه از جريانات داخلى ارتش استحضار داشتند روشن بود كه شاه از وجود رزم آرا ناراحت‏بود . دلايلى وجود داشت كه ثابت مى‏كرد رزم آرا درصدد تهيه و اجراى يك كودتا است . منجمله ايجاد شبكه پاسگاههاى ژاندارمرى دورتادور شهر تهران، در نقاطى كه هيچگونه دليل انتظامى براى ايجاد آنها متصور نبود ولى بعدا مى‏توانست مراكز موثرى براى كنترل هرگونه آمد و فت‏به تهران بشود . و نيز انتخاب فرماندهان واحدهاى نظامى، نه به دليل صلاحيت و حسن شهرت آنها، بلكه صرفا بر مبناى ميزان اعتماد شخصى رزم آرا به آنها .

شاه مطلب را استنباط كرده بود، ولى نمى‏توانست‏به سادگى و به صرف استنباطهاى خود رزم آرا را عزل كند . زيرا رزم‏آرا مخصوصا نزد خارجى ها به قدرت و سرعت عمل مشهور بود و عزل او خود شاه را در مظان تهمت جلوگيرى از اصلاحات مورد نظر بيگانگان قرار مى‏داد .

يكى از گروهبانهاى ارتش در لباس غيرنظامى مامور انجام كار شد كه همراه با علم وزير دربار، بلافاصله پشت‏سر رزم آرا حركت كند . او مامور بود همين كه طهماسبى مبادرت به تيراندازى كرد، با گلوله كلت، رزم آرا را مورد اصابت قرار دهد و بكشد . اين طرح دقيقا به موقع اجرا گذارده شد . رزم آرا كه به اصرار و راهنمايى علم به طرف مسجد حركت كرد، بلافاصله پس از بلند شدن صداى گلوله طهماسبى، به دست آن گروهبان كشته شد . آنهايى كه اثر گلوله را در بدن رزم آرا معاينه كرده بودند شك نداشتند او با گلوله كلت كشته شده بود نه با گلوله اسلحه خفيف . خليل طهماسبى با قبول مسئوليت ترور رزم آرا در واقع پرده ساترى شد بر نيت ديگران . او نمى‏دانست‏شاه از ذوق در پوستش نمى‏گنجيد . بر اثر نفوذ آيت الله كاشانى كه سمت رياست مجلس شوراى ملى را هم داشت، خليل طهماسبى آن موقع از مجازات معاف شد . ولى پس از كودتاى كرميت روزولت و برگشتن شاه از رم، خليل طهماسبى را به جرم قتل مشهود و اقرار شده ترور رزم آرا، زندانى كردند . خليل طهماسبى كه خودش مى‏دانست قضيه از چه قرار بوده ديگر راهى نداشت . او را به همين اتهام اعدام كردند .

نظرى كوتاه به رابطه دربار با غرب به ويژه انگلستان مى‏افكنيم تا ببينيم اصولا آيا تضاد و رقابتى بين دربار و رزم آرا متصور بود كه دربار، آنهم بدون اجازه اربابان انگليسى خود، نقشه قتل رزم آرا طراحى و اجرا نمايد . سرسپردگى شاه مخلوع به انگلستان تا آن حد است كه پس از به هلاكت رسيدن رزم‏آرا على رغم جو شديدا ضد انگليسى و استقلال‏طلبانه‏اى كه در پى تصويب ملى شدن صنعت نفت در كشور حاكم بود، وى بلافاصله مهره سرشناس ديگر انگليس يعنى علما را كه عامل عقد قرارداد 1312 بود آنهم بدون كسب راى از مجلس به نخست وزيرى گماشت . آيا دربارى كه اين چنين وابسته به انگليس است مى‏تواند اقدام به حذف پايگاه مدافع استمرار غارت منابع نفتى كند .

اما اگر گفته شود كه اختلاف دربار و رزم‏آرا ناشى از حضور گسترده‏تر آمريكا در صحنه سياست ايران و پشتيبانى اين كشور از دربار دربرخورد با رزم آرا بوده است، اين نيز، مغاير با مواضع صريح آمريكا در آن مقطع تاريخى است .