هياتهاى موتلفه اسلامى - فدائیان اسلام و انقلاب اسلامی نسخه متنی

هياتهاى موتلفه اسلامى

پس از شهادت نواب صفوى، تشكيلات فدائيان اسلام كه قائم به شخص وى بود، از هم پاشيد و سرانجام در جريان اعتراضهاى مذهبى در دهه 1340 و تشكيل هياتهاى موتلفه، برخى از اعضاى فدائيان به موتلفه پيوستند . نيمه اول دهه چهل، دوران اوج‏گيرى فعاليت‏سياسى - مذهبى به ويژه رشد مخالفت علما با رژيم بود . شهامت، صراحت و قاطعيت آيت الله خمينى در ابراز مخالفت‏با شاه، اعتراض به نفوذ بيگانگان و ... فعالان مذهبى را جسارت بخشيده و به فعاليت آنها رونق داد . دسته‏ها و گروه‏هاى مختلفى در بازار كه از ديرباز پيوندهاى نزديكى با روحانيون داشتند، فعاليتهاى خود را انسجام و نظم بخشيدند .

از جمله اين گروه‏ها كه در سال 1342 تشكيل شده هياتهاى موتلفه اسلامى بود . اين جمعيت از ائتلاف سه گروه كه در بازار فعال بودند تشكيل مى‏شد . اين گروه‏ها و يا هياتها عبارت بودند از:

1 . گروه مسجد امين الدوله (بازار دروازه)، چهره‏هاى موثر آن عبارت بودند از: حبيب الله عسگراولادى، حاج مهدى عراقى، حاج حبيب الله شفيق، مصطفى حائرى و ...

2 . هيات و ياگروه مسجد شيخ على كه اعضاى موثر آن عبارت بودند از: حاج صادق امانى، محمد صادق اسلامى، سيد اسدالله لاجوردى و ...

3 . گروه اصفهانى‏ها كه چهره‏هاى موثر آن عبارت بودند از: حاج سيد علا الدين ميرمحمد صادقى، حاج مهدى بهادران، عزت الله خليلى و اسدالله بادامچيان . (29) بنابه اظهارات اسدالله بادامچيان: اين سه گروه در ابتدا هريك جداگانه فعاليت مى‏كردند و با امام خمينى در ارتباط بودند و امام اين سه گروه را با يكديگر آشنا و مرتبط ساخت . وى مى‏گويد: در يكى از روزهايى كه به قم مشرف شديم، خدمت امام رسيديم، امام فرمودند: شما همه در راه خدا و همه‏مان در راه خدا مى‏خواهيم كار كنيم، هر كداممان برادرانى همراه داريم، چرا جدا از هم كار كنيم، چرا با هم كار نكنيم شما اساسى ترتيب دهيد كه در ارتباط با هم خيلى جدى‏تر به كار ادامه بدهيد . (30) وجه تسميه نام تشكل دينى جمعيت‏يا هيات موتلفه هم به دليل ائتلاف اين سه گروه با يكديگر است .

اين هيات‏ها پس از ائتلاف و به اصطلاح تشكيل جمعيت موتلفه، شورايى به نام شوراى روحانيت تشكيل مى‏دهند كه بر حركت و برنامه‏هاى تشكل نظارت داشته باشد تا امرى مغاير با شرع و يا كارى كه بر اساس وظايف اسلامى نباشد، در جريان فعاليت انجام نشود . اعضاى اين شورا را موتلفه به محضر امام خمينى پيشنهاد كرده بود و امام آنان را تاييد كرده بودند . اعضاى اين شورا، آيت الله مطهرى، دكتر بهشتى، حجة الاسلام مولايى و آيت الله انوارى بودند . (31) يكى از اعضاى اين جمعيت اظهار مى‏دارد كه در واقع تعيين شوراى روحانيت هم با نظر و راى امام صورت گرفته است . از امام در همان اوايل سال 1342 خواستند كه جمعى از علما را معين فرمايند، تا اگر مشكل و مانعى در ارتباط با ايشان براى موتلفه پيش آمد، و يا خداى نكرده امام دستگير يا محصور شدند، نظر آنها براى موتلفه به منزله نظر امام باشد . (32) فعاليت‏سياسى جمعيت موتلفه اسلامى، منحصر به همان سالهاى اوليه تشكيل يعنى نيمه نخست دهه چهل است . سالهايى كه در ارتباط با امام خمينى و نيز تحت تاثير ايشان، فعاليت هياتهاى مذهبى رونق و تقريبا شدت گرفت . از مهم‏ترين فعاليتهاى هياتهاى موتلفه، مخالفت‏با لايحه انجمنهاى ايالتى و ولايتى است . به نظر آنان اين لايحه:

1 . با حذف قيد مذهب از شرايط نمايندگان 2 . حذف سوگند به قرآن در هنگام سوگند نمايندگان و جايگزينى آن با قسم به كتاب آسمانى 3 . دادن حق راى و حق نمايندگى و انتخاب شدن به زنان كوششى بود در جهت از رسميت انداختن اسلام . به نظر موتلفه، ماجراى انجمن‏هاى ايالتى و ولايتى در روز شنبه 10 آذر 1341 با پيروزى امام و روحانيت‏به پايان رسيد و دولت اسدالله علم رسما اعلام كرد كه مصوبه 14/7/1341 قابل اجرا نيست .