گرما و سرماى هوا - هجرت‏سرای پیامبر (ص) نسخه متنی

گفتمان مسافرتهاى تجارتىِ تابستانى و زمستانى در باره اسباب تجارت و شيوه عبادت و اطاعت ساكنان هجرت سراى پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) و زائران آن، به منظور تبيين احترام ويژه و رعايت آشكار حريم آن است.

آب و هواى هجرت سراى پيامبر
(صلى الله عليه وآله)

هواى شهر مقدس مدينه منوّره، در ايام تابستان بسيار گرم و نزديك به گرماى مكه معظمه، ولى در فصل زمستان سرد مى باشد.

باران رحمتى كه در فصل زمستان پيرامون مدينه مى بارد، در دشت و صحرا امواج خروشانى چون امواج درياى عمان پديد مى آورد، ولى آسمان مدينه در هر دو فصل تابستان و زمستان بسيار صاف و شفاف، شبيه شب هاى بدرِ ديگر بلاد است; به طورى كه در آمد و شد شبانه، نيازى به فانوس نيست و تنها براى اشراف و سادات، آن هم تنها براى احترام، فانوس روشن مى كنند.

گرما و سرماى هوا

شهر زيبا و دلرباى مدينه در وسط يك وادىِ وسيع و گسترده، در ميان رشته كوه ها قرار گرفته است. از اين رهگذر، درجه حرارت و برودت آن، يك نواخت نمى باشد و گرم ترين ايام آن، دو ماهِ «حزيران» و «تموز» مى باشد.

اقسام خرما

در مناطق شمال، جنوب و غربِ هجرت سراى نبوى، باغهاى بزرگ و كوچك فراوان هست كه مهم ترين و مشهورترين محصول آنها خرما است.

خرماى مدينه، گذشته از مرغوبيت و شيرينى، از نظر كثرتِ محصول نيز در هيچ نقطه اى از جهان به اين وفور يافت نمى شود.

خرماى مشهور به «بلدى» از نظر حلاوت، مرغوبيت، لذّت و طعم، بر همه خرماهاى جهان برترى دارد.

خرماى مدينه عمدتاً به دو قسمِ زرد و سرخ تقسيم مى شود; از اين دو قسم، بيش از 90 نوع خرما با ويژگى هاى خاص خود شناسايى شده و معروفيت دارد.

گفته مى شود اگر از هر نوع خرماى مدينه يك عدد هسته گردآورى شود، چهار ـ پنج «اُقَّه» خواهد شد.

گرچه خواص و ويژگى هاى هريك از انواع خرماها در كتابهاى قدما به تفصيل بيان شده، امّا بيشتر آنها در زمان ما به بوته فراموشى سپرده شده است. آنچه امروزه از اقسام خرماى قرمز در خاطره ها موجود است، عبارت است از:

عجوه، حلوه، عنبر، چلبى، جبلى، حليه، ريحان، غراب، شرقيه، كعيق، صباوه، سخلّ (بدون هسته)، براطعم العبيد، قند، بعيبع و جاوى.

و آنچه از اقسام خرماى زرد بر سر زبانها است، عبارتند از:

تبُرجلى، بالطه جى، افنديّه، سكّرى، رباغى، سبع، جعفرى، سويده، بيض، ريق البنات، مشوق، برنى، خضريه، مجهولى، لبانه، تمره، هرمزى، شقرى، زهرا و صيحانى.

اين اقسام 36 گانه در مدينه منوره بهوفور يافت مى شود و هركدام با نام و نشان در ميان اهالى مدينه معروف و مشهور است و انواع ديگر را «لون» مى نامند.

اقسام خرماها از نظر رشد و كمال، از لحظه اى كه شكوفه مى زند تا هنگامى كه به كمال مطلوب مى رسد، به نام هاى: طلع، خلال، بلاح، زهو، بُسره، رُطب و تمر ناميده مى شوند.

گذشته از اقسام 36گانه، نوع ديگرى از خرما در مدينه يافت مى شود كه به آن «قِلاد» گويند. از اين نوع، هم سرخ و هم زرد يافت مى شود. «قِلاد» جمع «قِلادَه»، به معناى گردن بند مى باشد. اين خرما هنگامى كه هنوز نارس است، از درخت چيده مى شود. هر 30 ـ 40 دانه آن را با نخى مى بندند. بچه هاى عرب آنها را به سان گردن بندى زرّين، از گردن خود مى آويزند. به جهت شيوع و همگانى بودن اين عمل، اين خرما به «قِلاد»، به معناى «گردن بند» شهرت يافته است.

خرماى قلاد مقبول ترين نوع خرما در ميان اعراب است; لذا بچه هاى عرب در موسم حج، 10 ـ 20 نخ از آنها را به گردن آويخته، به استقبال حجاجى كه از نزديكى روستاهايشان در حال گذر هستند، مى شتابند و موجودى خود را به آنها مى فروشند و شادان و خرامان به خانه هاى خود برمى گردند.