باغهاى عيون - هجرت‏سرای پیامبر (ص) نسخه متنی

باغهاى عيون

در عرف اهل مدينه، به همه باغها و بستانهايى كه در آنها خرما و يا هرنوع ميوه جات و سبزيجات به عمل آيد، باغهاى «عيون» مى گويند.

هر باغ عيون 500 الى 600 قطعه زمين را دربرمى گيرد. اين باغها تفرّجگاه اهالى مدينه است و فاصله آنها تا شهر مدينه حدود يك ساعت است.

آب و هواى اين باغها بسيار لطيف و دلنواز است. در هر باغى چند حوض بزرگ وجود دارد كه توسط اشتران و گاوانِ آبكش، از چاه ها آب مى كشند و آنها را پر مى كنند.

در اين باغها براى تأمين علوفه اغنام و احشام، يونجه مى كارند. اگرچه همه اين باغها سند رسمى و صاحبان مشخصى دارند، ولى گروهى از اعراب «سواعد»، «سعادين» و «تميم» در موسمِ محصول، به اين باغها يورش مى برند و با توسل به زور، آنها را صاحب مى شوند و ميوه جات و اشياى موجود را به يغما مى برند و بر صاحبان باغ كه در آن موسم، در قصرهاى باغ سكونت دارند، آزار مى رسانند.

ثقيب الذّيب

در دامنه كوه اُحُد، حدّ فاصل احد و باغهاى عيون، راه باريكه اى است كه آن را «ثقيب الذّيب» يا سوراخ گرگ مى نامند.

اين مهاجمانِ گستاخ و بى باك، در اين منطقه كمين كرده، بر كاروانهاى تجارتى، حاملان ارزاق، بهويژه صاحبان گلّه هاى گوسفند حمله نموده، اموال آنها را غارت مى كنند.

كاروانهايى كه از شرق حجاز، كالاهاى تجارتى; مانند روغن، حبوبات، دام و ارزاق حمل مى كنند، راه ديگرى ندارند و بايد از اين تنگه بگذرند و لذا اشقياى چپاولگر در اين منطقه مستقر مى شوند.

براى حفاظت و حراست از اموال صاحبان باغ و كالاهاى تجارتى از چپاول اعرابِ مهاجم، همه ساله تدبيرهاى لازم از سوى دولت و اعيان و اشراف گرفته مى شود. مأموران مسلّح بسيج شده، تلاش هاى فراوان انجام مى دهند، ولى تاكنون نتيجه مطلوب به دست نيامده و كاروانها از خطر مهاجمان رهايى نيافته اند و هيچ سالى بدون درگيرى سپرى نشده است.

از اين رهگذر، از سوى پادشاه عثمانى، محافظان كارآزموده و توانمندى به سوى هجرت كده پيامبر گسيل مى شود تا با تلاش شبانه روزى، در حفاظت و حراست از اهالى عيون و صاحبان كالاهاى تجارتى تلاش كنند.

فرماندهىِ اين گروه اعزامى را «ميرلوا احمد فاضل پاشا» برعهده دارد.

نيروهاى اعزامى، كوه هاى محيط بر باغهاى عيون را دقيقاً بررسى كرده، طرح تأسيس قلعه اى در گردنه «ثقيب الذّيب» و تأسيس برج مراقبتى در نزديكى آن، روى دامنه كوه و بنياد قرارگاهى براى سكونت افراد پياده و سواره پيشنهاد كردند.

اعيان و اشراف مدينه از اين طرح استقبال كردند و وعده دادند كه از هيچ گونه همكارى و بذل مساعى كوتاهى نكنند.