مراحل تكاملى خرما - هجرت‏سرای پیامبر (ص) نسخه متنی

مراحل تكاملى خرما

اهالى مدينه، از تمام مراحل تكاملىِ خرما، تنها به شمارش هفت مرحله آن بسنده مى كنند و بايد گفت كه از نظر آگاهان و افراد آشنا به امور نخل و خرما، يك خرما از زمانى كه از شكوفه بيرون مى آيد تا هنگامى كه به صورت «تمر» درآيد، دوازده مرحله را طى مى كند كه به ترتيب عبارتند از:

1 . طَلع ; باديه نشينان هنگامى كه شكوفه خرما به صورت دانه هاى ريز خودنمايى كند، آن را «طلع» مى نامند و آن را نخستين مرحله از مراحل دوازده گانه مى شمارند.

شكل اوليه اين شكوفه ها، به صورت يك دانه دوپوسته اى است كه بر روى هم قرار دارند و ميوه آن به شكل دراز، ولى ناپيدا در ميان اين دو پوسته قرار دارد.

خرماى مدينه عمدتاً به دو قسمِ زرد و سرخ تقسيم مى شود; از اين دو قسم، بيش از 90 نوع خرما با ويژگى هاى خاص خود شناسايى شده و معروفيت دارد.

2 . سبابه ; و آن هنگامى است كه از حالت شكوفه بيرون آمده، به صورت خرماى نارس (چاغاله) در آيد.

3 . سراد ; و آن هنگامى است كه چاغاله خرما رو به سبزى بگذارد. در اين حالت عطر بسيار لطيفى از آن به مشام مى رسد، آن را «خلال»، «جدال» و «جداله» نيز مى نامند.

4 . بَغوه ; در مرحله اى است كاملاً كال و نارس باشد.

5 . بُسر ; زمانى است كه رنگ خرما به خود گرفته، ولى همچنان نارس باشد.

6 . مُحَطَّم ; در مرحله اى است كه خط هايى بر روى آن ظاهر مى شود.

7 . تَذْنوب ; در اين مرحله محل اتّصال خرما به خوشه، به رنگ رسيده درمى آيد.

8 . جَمْسَه ; در مرحله اى است كه همه جوانب خرما به رنگ رسيده درآمده، ولى هنوز براى خوردن مناسب نيست.

9 . ثعده ; مرحله آغاز سرخ شدن خرما است و در اين مرحله خرما رنگ به رنگ ديده مى شود.

10 . خالع و خالعه ; و آن زمانى است كه خرما به صورت معتدل درآمده، در آستانه رطب شدن باشد.

11 . رُطَب ; اين مرحله لذيذترين و لطيف ترين مرحله خرما براى خوردن است.

12 . تَمْر ; و آن هنگامى است ك دوران رطب شدن را سپرى نموده، گام در مرحله خرماى اصطلاحى مى گذارد. در اين مرحله خرما به آخرين مرحله از مراحل دوازده گانه رسيده، آماده چيدن و انتقال به انبار مى باشد.