پيرايش جان - سیمای آموزشی تربیتی مدرسه آقا حسین و آقا جمال خوانساری نسخه متنی

پيرايش جان

خودسازى و پيراستن روان با فراگيرى دانش دين پيوند تنگاتنگ و ناگسستنى دارد و در كار آمدى و مفيد افتادن آن نقش به سزايى دارد. ناپارسا با فراگيرى دانش دين ره به جايى نمى برد و دانايى او براى ديگران راهى نمى گشايد بلكه زيان آموخته هاى او براى جامعه بيش از بهره آنهاست; از اين روى تهذيب نفس و تربيت طلاب در سرلوحه برنامه حوزه هاى علميه بويژه مدرسه آقا حسين خوانسارى بود و حوزويان در كنار تحصيل علم در پالايش روان و صفاى روح نيز تلاش مى ورزيدند.

حوزه اصفهان در آن روزگار هنوز در گرما و شعاع سخنان انسان سازِ بزرگان علم و اخلاق چون محمد تقى مجلسى ميرداماد ميرفندرسكى شيخ بهاء و… به سر مى برد و در پرتو اندرزهاى حكيمانه و سيرت نيكوى آن راد مردان ره مى پيمود و هنوز آهنگ صداى ميرداماد در كوى جانها پژواك داشت كه گفته بود:

(مقصود از تحصيل حكمت عمل به آن است و براى رسيدن به مقامات بالا مى بايست خود را پاك كرد و از گناهان پاكيزه گرداند و لغزش در راه خطر بى دينى را در پى خواهد داشت.)5

آقا حسين خوانسارى خود از دست پروردگان و اخلاق آموختگان مكتب فكرى و عملى شيخ بها و ميرفندرسكى بود. و اين ويژگى بزرگ و دهها ويژگى ديگر سبب شده بود كه آقا حسين خوانسارى بتواند پايه هاى استوارى براى حوزه پى بريزد.

بله اگر زعيم حوزه خودساخته باشد و به نيكيها آراسته و مسائل اخلاقى را موبه مو اجرا كند و از امور ناپسند و ناخوش آيند دورى گزيند و اسير مقام بيت مريد و جلب عوام نباشد و دنيا و مافيها در نزد او پست و حقير باشد انقلابى ژرف در حوزه زيرنظر خود پديد خواهد آورد و جامعه را در شور و هيجانى وصف ناشدنى فرو خواهد برد و مردم را فوج فوج به سوى

ديندارى خواهد كشاند و امّا اگر زعيم و زعيمان حوزه چشم به دنيا دوختند و جايگاه علمى و ظاهر آراسته خود را پلى قرار دادند براى دنيا مقام و رونق و شكوفايى بيت و بَه بَه و چَه چَه مريدان عوام حوزه را در باتلاقى سهمگين و هراس انگيز فرو خواهند برد و شاگردان را كه چشم به رفتار و كردار آنان دارند به كژراهه خواهند كشاند به گونه اى كه از دانش دين براى دنياى خود بهره خواهند برد و دانش دين را پلى قرار خواهند داد براى رسيدن به دنيا و اين براى حوزه ها آفتى است جبران ناپذير.

به نظر ما خوانسارى از دنيا دامن گرفته بود كه توانسته بود حوزه اى سالم بنا كند و شاگردان مهذّبى تحويل جامعه بدهد. امروز ما به چنين الگوهايى سخت نيازمنديم. حكومت دينى است دژهاى دنيا كم وبيش به روى كسانى كه از دانش دين برخوردارند گشوده شده و از آن سوى كسانى و جريانهايى در كار يار گيريند و آنان نيز سفره هاى رنگينى گسترده اند و از ديگر سو درسهاى اخلاق و وسائل معنوى آن گونه كه بايد و شايد جلوه ندارند و يا دنياگراييِ پررنگ و پرجلوه آنها را از جلوه و رنگ انداخته اگر فكرى براى پى ريزى و شالوده ريزى ميدان معنوى حوزه ها نشود خداى ناخواسته حوزه بى سروسامان و پرآفتى خواهيم داشت.

از اين روى ما الگوهايى را مطرح مى كنيم و زندگى و ويژگيهاى آنان را مى نمايانيم تا شايد زمينه اى شود براى انقلاب ژرف روحى درحوزه هاى علميه ان شاء اللّه.