شرط اسلام در ذبح کننده نسخه متنی

3. حنفيان مى گويند:

(ذبيحه اهل كتاب خورده مى شود, چه اهل حرب باشند, چه نباشند. ذبيحه آنان در صورتى خورده مى شود كه شما يا هنگام ذبح, حاضر نباشى كه ببينى نام خدا را نمى برند, يا اگر شاهد بودى بشنوى كه نام خداى يگانه را مى برند. چون اگر نباشى و نشنوى كار آنان را مانند كار مسلمان بر درستى حمل مى كنيم.)53

4. شافعيان مى گويند:

(خداوند طعام اهل كتاب را حلال كرده است و طعام آنان, همان ذبايح آنان است. پس اگر بر ذبايح نام خدا را ببرند بر ما حلال است, ولى اگر ذبايح و قربانيهاى ديگرى دارند كه نام غير خدا يا نام مسيح را بر آن مى برند براى ما خوردنش حلال نيست و براى ما ثابت نيست كه ذبايح آنان اين طور باشد.)54

5. مالكيان مى گويند:

(ذبيحه اهل كتاب, با شرطهاى سه گانه بر ما حلال است: شرط اول اين كه اهلال به غير اللّه نكنند … ولى اگر ذبح كنند و نام خدا يا غير خدا را نبرند, حلال است چون نام خدا بردن, در كتابى شرط نيست.

بعضى از آنان مى گويند آنچه اهل كتاب براى خدايان خود قربانى كنند, براى ما حرام است وبقيه ذبايح آنان, چه نام خدا ببرند چه نام غير خدا , براى ما حلال است, ولى آنچه نام غير خدا ببرند براى ما مكروه است.)55

6. حنبليان مى گويند:

(در حلال بودن ذبيحه كتابى نام خدا بردن شرط است, مانند مسلمان, پس اگر از روى عمد, نام خدا را ترك كرد, يا مسيح را ذكر كرد, ذبيحه اش حرام است و اگر ندانى نام خدا گفته است يا نه, او حلال است و آنچه براى كنيسه يا عيد خود ذبح مى كنند اگر نام خدا را ببرند حلال وگرنه حرام است.)56

نتيجه:

حال كه با فتاواى شيعه و سنى درباره شرط بودن اسلام ذبح كننده آشنا شديم و ديديم اجماع تعبد ى خاصى در مسأله وجود ندارد, بلكه كلام و فتاواى فقها, از آيات قرآن و احاديث نشأت گرفته است, بايد به سُراغ آيات و روايات رفت و ديد آيا شرط مسلمان بودن ذبح كننده دليلى دارد يا ندارد؟

يادآورى:دليل فقهايى كه بر حرام بودن ذبايح اهل كتاب فتوا مى دادند, اين بود كه آنان در هنگام ذبح, اسم خدا را نمى برند و اگر هم اسم ببرند قبول نيست. چون آنان به خداى واقعى اعتقادى ندارند و از طرفى بردن نام خدا را واجب يا مستحب نمى دانند تا مقيد باشند بگويند, پس چه بسا نام خدا را ترك كنند. ما نيز جواب داديم كه بحث ذبح با نام خدا غير از مسلمان بودن يا نبودن است و اكنون بحث ما درباره اسلام ذبح كننده است, نه ياد نام خدا, علاوه بر اين كه درستى اعتقاد و نادرستى آن, ربطى به ما ندارد . به هر حال, آنان به خداى خالق آسمان و زمين اعتقاد دارند و همين مقدار براى نام بردن او هنگام ذبح كافى است.

اما قسمت ديگر كلام قايلين به حرام بودن كه مى گفتند آنان اعتقادى به وجوب يا استحباب بردن نام خدا ندارند, پس نام خدا نمى گويند, خارج كردن بحث از مقام ثبوت به مقام اثبات است. به عبارت ديگر, بحث آنان در اين است كه براى ذبح شرعى چه شرايطى لازم است و گفتند: يكى از شرايط نام خدا بردن است, اما چه كسى نام خدا را مى گويد و چه كسى نمى گويد مربوط به مقام اثبات است و نبايد بين اين دو, خلط شود.