لطفا منتظر باشید ...
(شخصى يهودى كه از پيامبر(ص) پولى طلب داشت آن را مطالبه كرد.پيامبر به او فرمود: الآن پولى ندارم به تو بدهم. يهودى گفت: من از تو جدا نمى شوم, مى نشينم تا طلبم را بگيرم. پيامبر تا پايان روز در كنار او نشست, تا شايد طلب او فراهم شود. در اين مدت ياران پيامبر مى آمدند و او را بر انجام چنين كارى تهديد مى كردند, ولى پيامبر به ايشان مى فرمود:چرا با او چنين مى كنيد؟مى گفتند: اى پيامبر خدا چرا اجازه مى دهيد يك يهودى شما را حبس كند! پيامبر(ص) فرمود:پروردگارم مرا نينگيخته است كه درباره كسانى كه با مسلمانان در پيمان مى زيند, و نه هيچ كس ديگرى ستم روا دارم.)18بى گمان اين جريان در مدينه بوده است. وقتى كه پيامبر داراى نفوذ و مسلمانان قدرت و توان مقابله و برخورد با يهوديان مدينه را داشته اند. از همين روى, ياران به گمان اين كه اين جسارت شخص يهودى نسبت به پيامبر درخور گذشت نيست, او را سرزنش و تهديد مى كردند, ولى پيامبر به آنان فرمود كه اسلام بخشش و گذشت را درباره هر انسانى مسلمان يا غيرمسلمان روا مى داند.
3 . پرهيز از ستم و دست اندازى
(فَإن اعتَزلوكُم فلم يُقاتِلوكم و ألقَوْا إليكُمْ السَّلم فما جَعل الله لكم عليهم سبيلاً.)19پس اگر [كفار] از شما كناره گرفتند و با شما نجنگيدند و طرح صلح و مسالمت افكندند در آن صورت خدا براى شما چيرگى و آزار بر آنان قرار نداده است.قرآن به روشنى مسلمانان را, از اين كه انسانى را صرفاً به خاطر اعتقادِ باطلش مورد ستم و آزار قرار دهند, نهى مى كند. در رواياتِ بسيارى نيز, آزار رساندن و از حد در گذشتن نسبت به كافران, مورد نكوهش و نهى قرار گرفته است. به چند نمونه اشاره مى كنيم:* پيامبر(ص) فرمود:(ألا مَن ظلم معاهداً او انتقَصَه أو كلَّفه فوق طاقته أو أخذ منه شيئاً بغير طيب نفسٍ فأنا حجيجه يوم القيامة.)20مسلمانى كه بر كافرِ هم پيمان خود ستم كند و يا پيمانش را بشكند و يا او را به كارى بيش از توانش وادارد و يا به ناروايى از او چيزى بگيرد, در روز قيامت من او را بازخواست خواهم كرد.* على(ع) به يكى از عاملان خراج فرمود:(إيّاك ان تضرب مسلماً أو يهودياً أو نصرانياً فى درهم خراج.)21مبادا مسلمانى يا يهودى يا نصرانى اى را به خاطر گرفتن درهمى خراج بزنى.* على(ع) سپاهى را به فرماندهى شخصى به نام معقل بن قيس, براى سركوب گروهى شورشى به منطقه اهواز مى فرستد. به آنان سفارش مى كند: مسلمانان را آزار نرسانند و نيز مى فرمايد:(ولاتظلم اهل الذمّة.)22به كافرانِ هم پيمان ستم نكن.* على(ع) وقتى مى شنود كه سپاهيان معاويه به خانه هاى مسلمانان و يهوديان درآمده اند و به زور و ستم زينتهاى زنان مسلمان و يهودى را از دست و پاى ايشان به درآورده اند, سخت ناراحت مى شود و از آزار و ستمى كه بر زنان يهودى رفته است, به خشم مى آيد و آن را به قدرى ناگوار مى بيند كه اگر كسى از غصه آن بميرد, او را مورد سرزنش نمى داند.23
4 . نيكى و احسان
(لاينهاكم الله عن الذين لم يقاتلوكم فى الدّين و لم يخرجوكم من دياركم أن تبرُّوهم وتُقسطوا اليهم.)24خدا شما را از كسانى كه با شما بر سرِ دين نجنگيدند و شما را از ديارتان بيرون نراندند, باز نمى دارد از اين كه به آنان نيكى كنيد و با ايشان به داد رفتار كنيد.فقيهان و اسلام شناسان برجسته كه قانون اساسى جمهورى اسلامى را, پس از تبادل آرا و بررسيهاى عالمانه, به تصويب رسانده اند, با استناد به آيه بالا برخورد و رفتار نيك و دادگرانه با غير مسلمانان را لازم دانسته اند:اصل چهاردهم قانون اساسى:
(به حكم آيه شريفه: (لاينهاكم الله عن الذين لم يقاتلوكم فى الدين و لم يخرجوكم من دياركم ان تبروهم و تقسطوا اليهم ان اللّه يحب المقسطين.)دولت جمهورى اسلامى ايران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غيرمسلمان, با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامى عمل نمايند و حقوق انسانى آنان را رعايت كنند. اين اصل, در حق كسانى اعتبار دارد كه بر ضد اسلام و جمهورى اسلامى ايران توطئه و اقدام نكنند.)آياتى كه از مؤمنان مى خواهد با همه مردمان (ناس) برخورد نيك داشته باشند مانند:(قولوا للناس حسناً.)25با مردمان به نيكى سخن بگوييد.عمومِ اين آيات, كافرانِ متعهد و غير حربى را شامل مى شود. به جز اين آيات, آيات ديگر وجود دارد كه به گونه خاص برخورد نيك با اهل كتاب را از مسلمانان مى خواهد مانند:
