شرايط موفقيت مصلح - نهضت های اسلام صد ساله اخیر نسخه متنی

شرايط موفقيت مصلح

اكنون به پايان خط رسيده ايم . سخن خود را به جمله اي نغز از مولاي متقيان در زمينه شرط موفقيت مصلح ديني كه در نهج البلاغه ضمن كلمات قصار مسطور است زينت مي دهيم و به تفسير آن مي پردازيم : « انما يقيم امر الله سبحانه من لا يصانع و لا يضارع و لا يتبع المطامع » ( 1 ) . در اين جمله ها سخن از برپا داشتن فرمان خدا است ، سخن از چيزي است كه از صد سال پيش در زبان مصلحين اسلامي از آن به " احياء انديشه اسلامي " تعبير مي شود ، سخن از اينست كه مواقعي مي رسد

 كه فرمانهاي خدا در يك جامعه زمين مي خورد و نياز به اينست كه از نو بنياد شود . سخن در اينست كه چه كسي قادر است اين كار پيامبرانه را انجام دهد . آيا هر فردي در هر شرائط روحي و اخلاقي و با هر نوع شخصيت معنوي موفق به برداشتن چنين گامي پيامبرانه مي شود ؟ علي عليه السلام با قيد كلمه " « انما » " كه مفيد حصر است

 مي فرمايد كسي چنين توفيقي حاصل مي كند كه سه صفت بزرگ در او راه نيافته باشد : مصانعه ، مضارعه ، طمع بندگي . براي مصانعه هنوز نتوانسته ام يك معادل فارسي دقيق پيدا كنم . شايد بشود گفت سازشكاري ، يا ملاحظه كاري ، يا معامله گري ، اما نه ، همه اينها مصانعه هستند ، ولي مصانعه بيش از اينها است . آنگاه كه به علي پيشنهاد كوتاه آمدن در عزل معاويه

. 1 نهج البلاغه ، كلمات قصار ، حكمت . 107