رساله[ ( الجمع بين الرأيين] ) وجيزه اى است شريف كه آن را معلم ثانى حكيم ابونصر فارابى قدس سره در جمع ميان آراء منسوب به افلاطون و ارسطو كه به ظاهر در كثيرى از امور چون حدوث و قدم عالم , حدوث و قدم ارواح , صور و مثل الهيه , اخلاقيات و طبايع , اخلاقيات و عادات , كيفيت ابصار و . . . متخالف مى نمايند , نگاشته است . آن جناب در اين اثر گرانقدر خويش كوشيده است : اولا منشاء توهم تخالف آراء اين دو حكيم الهى را در موارد ياد شده و غيره بررسى كند و ثانيا با بررسى كردن منشاء توهم مزبور به رفع اختلاف و ايجاد تصالح و ارجاع هر دو نظر به يك نظر بپردازد . حضرت استاد حسن زاده حفظه الله تعالى براى اين رساله اهميت خاصى قائل است و كرارا اينجانب از معظم له شنيده است كه مى فرمود : همان گونه كه معلم ثانى ابونصر فارابى جمع بين رايين نوشت و با اين كار توهمات و اختلافات آنچنانى را بر طرف نمود , در زمينه هاى ديگر , راجع به شخصيتها و بزرگان ديگر كه اقوال و نظريات منسوب بدانها به طاهر متخالف است , نيز بايد جمع بين آراء نوشت . چرا كه بنابر فرمايش مرحوم حاج ملا هادى سبزوارى در اسرار الحكم فهميدن حرف مردم هنر است , نه سعى در رد آن . بارى جناب ايشان رساله مزبور را كه در اصل عربى است از بدو تا ختم به فارسى ترجمه كرده و بر آن تعليقاتى را نگاشته است كه هنوز به حليت طبع آراسته نگشته است .
لطفا منتظر باشید ...
