دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ جلد 5

پس وحى فرستاد كه: «اى محمّد! او كسى است كه من او را
دوست مى‏دارم و او مرا دوست مى‏دارد. او جهادكننده در راهِ من و
جنگ‏كننده با شكنندگان بيعت من و تجاوزكنندگان به دستور من و
منحرفان از دينِ من است. او به حقيقتْ دوست من، همسر دختر تو و
پدر فرزندان تو (حسن و حسين عليهما السلام )، على بن ابى طالب است». ¹

1997.شرح نهج البلاغة ـ ابن ابى الحديد در شرح اين سخن
امام على عليه السلام كه فرمود: «آن گاه كه كار [حكومت [را به دست گرفتم،
گروهى بيعت شكستند، و گروهى [از دين] بيرون رفتند، و گروهى
ديگر ستم ورزيدند: امّا گروه بيعت شكن، جمليان‏اند؛ و امّا گروه
ستمگر، اهل صفين‏اند كه پيامبر خدا آنان را قاسطين ناميد؛ و امّا بيرون
روندگان [از دين]، همان نهروانيان‏اند» ـ گويد:

با اين سخن كه «پيامبر خدا، آنان را قاسطين ناميد»، به اين سخن
پيامبر صلي الله عليه و آله اشاره داريم [كه فرمود]: «پس از من با ناكثين، قاسطين و
مارقين خواهى جنگيد» و اين خبر، از نشانه‏هاى نبوّت پيامبر خداست؛
چرا كه به صراحت، خبردادن از غيب است و هيچ گونه ترديد و
شبهه‏اى در آن راه ندارد، آن گونه كه در گزارش‏هاى مجملْ راه دارد.

سخن پيامبر خدا [در حديث ياد شده درباره جنگ با] مارقين،
سخن نخست او را درباره خوارج، تأييد مى‏كند كه فرمود: «آنان از دينْ
بيرون مى‏روند، چنان كه تير از چلّه كمان بيرون مى‏رود» و سخن او
[درباره جنگ با [ناكثين، گواهى مى‏دهد كه آنان در ابتداى امر، بيعت
شكستند و على عليه السلام به هنگام بيعت آنان با او اين آيه را تلاوت مى‏كرد:
«فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ؛ ² پس هركه
پيمان‏شكنى كند، تنها به زيان خود پيمان مى‏شكند».

1 - 
الأمالى ، صدوق: 641/867 ، بحار الأنوار: 38/107/35.

2 -  فتح، آيه 10.