محرمانه
تاريخ 8 ژانويه 97
از وزارت امور خارجه واشنگتن 81/01/75
به سفارت آمريكا در تهران فورى شماره سند: 0154
موضوع: گزارش مجدد از ريچارد كاتم
1 كارشناس وزارت امور خانه 7 ژانويه براى گزارش
تكميلى تلگراف مرجع با كاتم تماس گرفت. كاتم تاكيد كرد كه
اطرافيان خمينى و مخالفان در تهران از يك كودتاى ارتش كه به
يك اختناق خونين بيانجامد، مى ترسند او گفت كه در روزهاى
آخرش در تهران 2 3 ژانويه مخالفين در اطلاعاتشان در مورد
كودتا خيلى خيلى مطمئن بودند. آنها اسامى كه كاتم بياد
نمى آورد از رهبران اصلى ارتش گفته بودند نقشه هاى كودتا در
ساختمانى متعلق به "ساختمان تحقيقات" خيابان شاه عباس
كشيده مى شد مخالفين مى گويند برنامه ريزهاى تهران را به شش
منطقه تقسيم كرده اند هر كدام تحت نظر يك ژنرال، اعمال
قوانين شديد نظامى و دستگيريها با يك اشاره علامت شروع
خواهند شد خيلى ها از مخالفين " رژيم " مى ترسيدند كه آمريكا
از چنين كودتايى پشتيبانى كند
2 على رغم كينه اى كه نسبت به آمريكا در ميان توده
مردم ديده مى شود، كاتم فكر مى كرد كه اطرافيان خمينى و
مخالفين رژيم در تهران آماده اند تا در مواضع پيچيده و مفصلى
در مورد روابط آينده با آمريكا فكر كنند او آنها را اين طور
توصيف كرد كه از شوروى مى ترسند. خواهان اين هستند كه
براى امنيت ايران به آمريكا متكى باشند آنها خواستار روابط
دفاعى رسمى نبودند ولى مى خواستند تا آمريكا در مقابل
تهديد شوروى از ايران پشتيبانى كند پيروان خمينى معتقد
هستند كه مسكو از وجود دولتى در ايران كه تحت رهبرى
افرادى كه
مى خواهند نفوذ خودشان را در وراع مرزها منجمله
مسلمانان شوروى گسترش دهند ناراحت است
3 كاتم در مورد اميرانتظام يك تاجر ايرانى اين طور گفته
است: احتمالا يك رهبر خيلى مهمى از جناح خمينى است
اميرانتظام به كاتم گفت كه مى خواهد با سفارت در تماس باشد
كاتم ظاهراہ او را در اين جهت تشويق كرده است
4 مخالفين ميانه روز به قول كاتم بختيار را تا زمانى كه
حركت ضد شاه جريان داشته باشد تحمل خواهند كرد و وقتى
احساس كنند كه تظاهركنندگان دارند ماعيوس مى شوند حملات
خودشان را عليه بختيار آغاز خواهند كرد از بختيار به عنوان يك
شخصيت متزلزل كه نتوانسته در برابر پيشنهاد شاه براى
نخست وزيرى مقاومت كنند حالا هر چه به سود ايران تمام شود ياد
مى كنند
5 كاتم به طور مفصلترى مسئله شوراى سلطنت " در
پاراگراف و تلگراف مرجع " را توضيح داد شورا متشكل خواهد
بود از يك ژنرال منتخب شاه على امينى " كه شاه معتقد است كه
به او وفادار است ولى در واقع از مخالفين طرفدارى مى كند "
بهشتى " سرهنگ اصلى خمينى در تهران " وكيل مترقى نزيه و
براى شكستن آراع مساوى فرح سنجابى نخست وزير مى بود
مجلس منحل مى شد و انتخاباتى اعلام مى شد و مجلس جديد
احتمالاہ قانون اساسى را تصريح مى كند تا شاه را از آن حذف
كند.
6 بالاخره كاتم در مورد گفتگويى با يك " سرهنگ "
بازنشسته توضيح داد و گفت كه تمام سرهنگهاى بازنشسته
" اخراج شده توسط شاه " انقلابى بودند چون سواد آگاهى
داشتند بيشتر ژنرال ها بيسواد بودند و به همين دليل بود كه شاه آنها
را ارتقاع مقام مى داد ژنرالها وفادار خواهند ماند ولى سرهنگها
ديگر بيشتر از اين نمى تواند فشار
را تحمل كنند. مى گويند تعداد زيادى از سرهنگها
و افسرهاى رتبه هاى پايين در تشكيلات خمينى همكارى
مى كنند گروه خمينى تازگى به ارتش توجه بيشتر و اهميت مى داد.
ونس، محرمانه
2 شماره سند
سفارت آمريكا تهران 9/1/97 از:
وزارت امور خارجه واشنگتن به:
تهران 1/134091/01/75 تاريخ:
نظرات دو گروه از مخالفين عقب نشينى
محرمانه تهران
محرمانه تهران 1/134091/01/75
از سفارت آمريكا تهران 9/1/97
به وزارت امور خارجه واشنگتن فورى
موضوع: نظرات دو گروه از مخالفين عقب نشينى
مرجع: تهران 763
خلاصه:
منبع جديد نهضت آزادى مى گويد نهضت آزادى با دولت
بختيار مقابله و رقابت نخواهد كرد كه رفتن شاه هر چقدر ممكن
باشد آرام صورت گيرد و از آمريكا مى خواهد كه جلوى ارتش را
در سركوب افراد غيرنظامى بگيرد رهبران ميانه رو مذهبى در
جهت مشابه اى تندتر حركت مى كند تا سعى كنند از دردسر بعد
از رفتن شاه پيشگيرى بشود منبع معتقد است نمايندگان مذهبى
در شوراى سلطتنتى به آرام شدن وضع كمك مى كنند و مى گويد
گروه شريعتمدارى احتمالاہ آماده است شركت كند
خلاصه تمام
1 در دو گفتگو صبح 9 ژانويه مسئول سياسى اين طور
برداشت كرد كه هم رهبران ميانه رو سياسى و هم نهضت آزادى
آماده اند كه دولت بختيار را تحمل كنند براى وقت محدودى تا
تاعثير رفتن شاه از كشور تعديل بيابد هر دو منبع معتقد هستند
شاه مى خواهد فرار كند آنها از توصيه مسئول سياسى مبنى بر
اينكه سازمانهايشان نقشه برنامه بعد از رفتن شاه را با نظم هر
چه تمامتر بكشند استقبال كردند
2 مسئول سياسى با اميرانتظام عضو كميته ئ مركزى
نهضت آزادى براى اولين بار ملاقات كرد " قوياہ محفوظ بماند "
پروفسور ريچارد كاتم حسن نيت دو طرف را تاييد كرد و بحث
فوراہ به مشكلات بالقوه ايران بعد از شاه، برگشت. انتظام نظر
نهضت آزادى را بيان كرد كه "اگر
آمريكا مخالف كند، ارتش نمى تواند عليه مردم برگردد"
مسئول سياسى جواب داد آمريكا در تماسهايى كه با
افراد ارتش داشته، خواهان پيروى از دولت ملى بوده است ولى
نهضت بهتر است شناخت بيشترى در مورد حدود و عمق
تاعثيرات و گرفتاريهاى دولت آمريكا در ارتش ايران پيدا كند
مخصوصاہ در مورد مسائل حياتى كه ديدگاههاى افسران زياد
نمى تواند متاعثر از خارجيان باشد بعد از بحث كوتاهى انتظام
محدوديتها و نقش آمريكا را در اين شرايط درك كرد
3 مسئول سفارت تكرار كرد كه آمريكا مخالف مسئله
كودتاى نظامى است و فكر نمى كند كه اين بتواند يك راه حل
درازمدت براى مشكلات ايران باشد و اين را چندين بار براى
عموم و به طور خصوصى متذكر شده بود براى همين دولت
آمريكا مشخصاہ علاقه مند بود كه بداند نهضت آزادى و ديگران
هنگام رفتن شاه براى پيشگيرى از تحريك ارتش كه به
خونريزى و اغتشاش منجر مى شود چكار مى كنند انتظام گفت
خيلى واضح است كه حاضريم كمك كنيم خمينى نمى خواهد
كه به ارتش ضرر و زيان بخورد به هر حال قسمتى از ملت است
بعضى از وزراى بختيار به نهضت آزادى و جبهه ملى گفته بودند
كه مى خواهند استعفا دهند نهضت آزادى توصيه كرده بود كه
مقاوت كنند و يك دولت انتقالى لازم بود تا راه را براى يك
دولت ملى از مردان خوب باز كند او قول همكارى نهضت
آزادى را داد كه جلوى خشونت و كشتار گرفته شود و كوشش
جدى از طرف نيروهاى خمينى در جهت كنترل كردن
جمعيتهاى خيابانى انجام گيرد مسئول سفارت گفت كه اين
حتماہ كوششهاى ما را مبنى بر نگه داشتن اوضاع در خط قانون
اساسى تحكيم مى بخشد
4 در اين زمان مسئول سفارت اينكه آيا نهضت آزادى
مى تواند جمعيت خيابان را كنترل كند يا نه را مطرح كرد انتظام
گفت كه نهضت آزادى در واقع نگران كسانى بود كه در اعمال
خشونت آميز
لطفا منتظر باشید ...
