محرمانه تهران 9731
1/28/79 مطابق 8/11/75
از سفارت آمريكا تهران
به وزارت امور خارجه واشنگتن
موضوع: ديگ سياست به شدت مى جوشد تجديد
خشونت افزايش پيدا مى كند. تاريخ 28 ژانويه 79
1 متن كامل محرمانه است.
2 خلاصه: اعلان بختيار مبنى بر اينكه او به پاريس
مى رود ملاقاتها و مذاكراتى در تهران و بين تهران و پاريس به راه
انداخته. رهبران مذهبى ميانه رو ظاهراہ از ترس خشونت
مى خواهند كه او هر چه زودتر در مورد بازگشت خمينى مذاكره
كند. نهضت آزادى ظاهراہ بيشتر متوجه يك سازش سياسى
است. جمعيت كه از چند استان اجتماع كرده اند.
براى پيشواز از آيت الله خمينى ناآرام هستند علماى
تهران تقاضاى 48 ساعت آرامش كرده اند ولى احتمال خشونت
خيلى قابل توجه است. پايان خلاصه
3 در گفتگو با دلال " واسطه " سياسى ميانه رو ميناچى و
اميرانتظام روشن شد كه در 24 ساعت گذشته ظاهراہ تصميم
بختيار مبنى به رفتن به پاريس بالاترين نماينده اجرائى خمينى در
تهران يعنى بهشتى و بعضى اعضاى ديگر همچنين مقدار خيلى
زيادى مكامله با پاريس انجام گرفت ظاهراہ معامله اى " شب 27
ژانويه " انجام گرفت ملاقات امام و بختيار به زحمت گنجانده شد
رهبران عملاہ يكسره ملاقات دارند در طى روز 28 ژانويه براى
اينكه جزئيات برنامه را پياده كنند و جو شك و ترديد راهبران
خيلى قوى است.
4 ميناچى معتقد است كه نقطه ئ حساس كنار هم قرار
دادن خمينى و بختيار است. تا هر چه زودتر وقتى براى برگشت
خمينى تعيين كنند جمعيتى كه در تهران تجمع كرده اند قاطع و
مقاوم مى شوند.
سخنرانان در مجلس عزادارى 27 ژانويه قاطعانه گفتند
كه اگر خمينى 28 ژانويه نيايد، جنگ مسلحانه 30 ژانويه شروع
خواهد شد. قشر ميانه رو و نهضت آزادى خيلى متوجه اند كه
تاخير بى جهت در پيشرفت به طرف يك معامله سياسى كه خمينى
را برگرداند به معنى خشونت در چند روز آينده خواهد بود.
احتمال عكس العمل هاى كنترل نشده توسط گروه هاى
شهرستان زياد مى شود گزارشات پراكنده از غارتگرى
در جنوب تهران و اتفاقهاى مشابه در جاهاى ديگر بوده خيلى از
منابع دانشگاهى ما مى گويند گروههاى راديكال كه چپ تر از
حركت مذهبى هستند مردم را به يك مبارزه فعالتر دعوت
مى كنند ولى وضع فعلاہ تحت كنترل است.
5 عضو نهضت آزادى انتظام معتقد است كه بختيار بايد
يك معامله كامل سياسى در پاريس انجام دهد چون در غير
اين صورت وقتى كه موقع توافق در تهران برسد او گروگان ارتش
خواهد بود. يك سناتور بختيار را نشان مى دهد كه به نوعى از
خمينى حرف شنوى دارد و رضايت آيت الله را مبنى بر اينكه تا
زمان برگزارى انتخابات نخست وزير باشد. جلب كرده " 3 تا 4
ماه ديگر " و همراه با آيت الله با يك هواپيما برگشته در سناريو
بعدى بختيار توافق را جور مى كند و براى آرام كردن ارتش و
استقبال از امام برمى گردد.
6 به دنبال كوششى كه علماى تهران براى ايجاد زمان
بيشتر براى انجام گرفتن اين برنامه هاى سياسى دارند آنها در 28
ژانويه اعلاميه اى داده اند با امضاى طالقانى كه خواهان 48
ساعت ديگر آرامش شده تا نخست وزير برنامه برگشت خمينى
را تنظيم كند. انتظام و ميناچى فكر مى كنند كه مسئله ورود بايد تا
آن زمان حل گردد وگرنه نهضت آزادى و ديگران مشكلاتى در
كنترل كردن جمعيت خواهند داشت.
7 نظرات: ميناچى عموماہ طرفدار خشونت نيست و
مسلماہ ناراحت است. چند تا از خبرنگاران آمريكائى كه در سه
روز گذشته در
شهر گشته اند جو و حالت جمعيت و ارتش را كلاہ خشن
توصيف كرده اند. سوال اصلى حالا اين است آيا پروسه ئ سياسى
مى تواند به راه حلى برسد كه قبل از اينكه سران داغ " انقلابى "
امور را به دست بگيرند. حركت انفجارى را خنثى كند.
سوليوان
01 شماره سند
سفارت آمريكا در تهران شماره: 1/7441 از:
وزارت امور خارجه واشنگتن تاريخ: 97/92/1 به:
97/92/1 تاريخ:
نهضت آزادى مجدداہ براى معامله با دولت ايران تلاش مى كند
از سفارت آمريكا در تهران شماره: 1/7441
به: وزارت امور خارجه واشنگتن
تاريخ: 97/92/1
گزارشگر: LEPMETS " استمپل " 9/11/75
سرى بخش سياسى
موضوع: نهضت آزادى مجدداہ براى معامله با دولت
ايران تلاش مى كند.
1 كليه ئ متن محرمانه است.
2 خلاصه:
3 اميرانتظام " نهضت آزادى " تقاضاى ملاقات با مامور
سياسى " استمپل " را كرد " و بر ضرورت آن تاكيد كرد، حتى
پيشنهاد كرد كه شرايط سخت امنيتى در رستوران كاروانسراى
سفارت باشد. "
در صبح 29 ژانويه او خشم نهضت آزادى را نسبت به
تيراندازى دو روز گذشته بيان كرد و گفت: نهضت آزادى تعداد
كشته ها را در 27 ژانويه 43 نفر و تعداد زخمى ها را 300 نفر
گزارش داد. او همچنين اضافه كرد كه پليس در سنندج يورش
وحشيانه اى در 28 ژانويه بعد از كشته شدن يك پليس روز قبل
كرد و به طرف 200 نفر تيراندازى شد.
" نظريه: اين ارقام احتمالاہ بالاست. "
انتظام گفت: كه خود او شخصاہ شنيده است كه
نخست وزير در خلال ملاقات 28 ژانويه بعد از خواندن گزارش ساواك
كه پليس را مسئول حوادث اخير معرفى كرده به ارتش دستور
دستگيرى كامل پليس سنندج را داده است.
4 كارمند سفارت اضافه كرد كه به نظر مى رسد كه به خاطر
حوادث دو روز گذشته مضطرب و پريشان است، اما اطلاعات
ما نشان مى داد كه فعاليتهاى دو روز توسط ديگران شروع
شده اند نه بوسيله ئ نهضت آزادى .
انتظام گفت: كه نهضت او معتقد است كه تيراندازى 72
ژانويه در دانشگاه را عوامل حزب توده شروع كرده است ولى
سنگ اندازى روز 29 ژانويه توسط عوامل تحريك كننده دولت
صورت گرفته است.
انتظام گفت: ولى مقصر اصلى خشونت دولت است و اين
مسئله راه مصالحه با خمينى را به هم زده مامور سفارت گفت:
شايد گروه سومى تلاش مى كنند كه راه سازش را ببندند.
گفتگوهاى طولانى در مورد علل خشونت و اينكه
درگيريها به خشم و كين افزوده بود و مانع راه حل سياسى شده
بود انجام گرفت.
5 انتظام گفت: در حال حاضر مشكل اين است كه
خمينى بختيار را به خاطر خونريزيها طرد و تكذيب خواهد كرد.
على رغم اين، نهضت آزادى در صدد ملاقات با ژنرال مقدم و
ژنرال قره باغى در روز 29 ژانويه است تا تلاش خود را به
منظور بازگشت خمينى به سلامت ادامه دهند.
مصاحبه مطبوعاتى بختيار در صبح روز 29 ژانويه كمكى
به وضع فعلى نكرد اما حداقل يادآور شد كه فرودگاه باز است،
انتظام شديداہ آمريكا را تحت فشار گذاشت تا از ارتش بخواهد
كه بر روى مردم آتش نگشايند و از روشهاى ديگرى براى كنترل
جمعيت هرگاه كه لازم باشد استفاده كند. اين مسئله ممكن است
امكان اصلاح اوضاع را افزايش دهد. حتى اگر چنين نيز باشد
انتظام خوش بين نبود.
كارشناس سفارت بى پرده به انتظام گفت: كه به نظر
آمريكا جنبش اسلامى مى بايست با ارتش و يا ديگران سازش
مى كرد كه در غير اين صورت ممكن است آنها قربانى توطئه
عده اى بشوند كه به دنبال خشونت و آنارشيسم، نه آرامش بودند.
انتظام گفت: كه مشكل مى شود به بختيار اعتماد كرد. او در
مورد آرامش ارتش قولش را حفظ نكرد. مامور سفارت گفت:
دولت ايران احساس
لطفا منتظر باشید ...
