محرمانه 30 1514 ژانويه 97 4/11/75
از سفارت آمريكا تهران
به وزير امور خارجه واشنگتن دى. سى. فورى
رونوشت: سفارت آمريكا پاريس
موضوع: برگشتن خمينى در انتظار تاييد ارفرانس
1 تمام متن محرمانه است.
2 مقام ارشد نهضت آزادى انتظام به مسئول سياسى
ساعت 13:30 به وقت محلى تلفن كرد كه بگويد توافق با دولت
انجام گرفته. تنها مانع آمدن خمينى تقبل ارفرانس در انجام
پرواز مخصوص است انتظام اشاره كرد " صحيح " كه فرودگاه
تهران باز است و احتمالاہ الان دولت ايران تاييد نهايى خودش را
به ارفرانس مى دهد. نهضت آزادى اميداوار بود كه تاييد نهايى
بعدازظهر يا عصر حاصل گردد خمينى با شنيدن تقبل، پاريس
را شب 30 ژانويه ترك مى كند و 31 ژانويه حدود ساعت 8:30
به وقت تهران مى رسد. برنامه ها كلاہ همان هايى هستند كه قبلاہ
برنامه ريزى شده بودند " مراجعه به تلگراف " خمينى وارد
مى شود كميته ئ منتخب از او استقبال مى كنند بعد به بهشت زهرا از
طريق شهياد مى رود " سخنرانى دارد " او بعد از سخنرانى در
آرامگاه به محلش مى رود تا ملاقاتها را كه علما و شايد
نخست وزير بختيار و كابينه او باشند ببيند او دو يا سه روز در تهران
مى ماند قبل از اينكه به قم برود.
3 در 30 ژانويه طى ملاقاتى با مسئول سياسى دكتر
ميناچى اطلاعاتى راجع به معامله اى با دولت ايران كه به
برنامه هاى برگشت منجر مى شد تبادل شد ژنرال مقدم " ساواك "
و قره باغى " فرمانده قوا " با مهندس مهدى بازرگان و دكتر يدالله
سحابى رهبران ارشد نهضت آزادى شب 29 ژانويه ملاقات
كردند متاسفانه حجت الاسلام بهشتى و
آيت الله رفسنجانى " كه قرار بود بيايند " آنجا نبودند. آنها
از غيبت عذرخواهى كرده و گفتند كه در تحصن دانشگاه تهران
در اعتراض به كشتارهاى ارتش در 28 و 29 ژانويه شركت
كرده اند " نظر: اين در واقع دفعه دومى است كه بهشتى از رو در رويى
با رهبران اصلى ارتش سر باززده. ولى ظاهراہ قره باغى
دستور دارد كه معامله كند چون مشكلى پيش نيامده " هم مقدم
هم بازرگان بعداہ به ميناچى گفته بودند كه با وجود غيبت سران
مذهبى ملاقات خيلى مفيد بوده است. مردان ارتش و نهضت
آزادى در تقسيم كار براى استقبال از خمينى به توافق رسيدند
" ارتش بايد از فرودگاه و جاده اى كه به شهياد منتهى مى شد
حفاظت كند و نهضت آزادى امنيت بعدش را به عهده داشته
باشند " و گروه موافق بودند كه ملاقاتهاى ديگرى هم در روزهاى
آينده مورد لزوم است بقول ميناچى افراد ارتش گفتند كه با
تغييرات سياسى ضرورى موافق هستند و ارتش در صورتى
تغييرات اينها را قبول مى كند كه در چهارچوب قانون اساسى
باشند.
4 تحليل و نظر: هم ميناچى و هم انتظام مطمئن بودند كه
خطر اوليه برخورد بين ارتش و نهضت مسلمان به اندازه ئ قابل
توجه اى كاهش پيدا كرده. هيچكدام نمى توانستند اطمينان دهند
كه خمينى جمهورى اسلامى اعلام نكند و بدين ترتيب مقابله ئ
سياسى را برانگيزد، ولى خمينى شخصاہ بوسيله ئ تلفن به بازرگان
و انتظام گفته بود از اين قرار است " و انتظام به سفارت گفته! " :
الف احساس مى شود كه وجود خمينى براى كنترل
تهديد رشد يابنده ئ كمونيست " كه نهضت آزادى " تكرار " خيلى
جدى مى بيند " لازم مى باشد.