5 ـ عدم جواز عبور جنب و حائض از مسجد الحرام
براي كسي كه جنب ياحايض شده است، نشستن و بطور كلي درنگ كردن د ركليه مساجد حرام است ولي عبور
كردن از مساجد جايز است مگر مسجد الحرام و مسجد النبي كه حتي عبور كردن از
اين دو مسجد براي او حرام است. اين حكم نيز ميان علماي شيعه اتفاقي است و در
چندين كتاب معتبر فقهي; مانند «غنيه»، «معتبر»، «مدارك» و «تذكره» بر آن
ادعاي اجماع شده است ولي ظاهر عبارت شيخ صدوق و شيخ مفيد، جواز عبور از مسجد
الحرام و مسجد النبي است.46
شيخ طوسي در مبسوط
كلامي دارد كه ظاهر آن مكروه بودن عبور از دو مسجد است47ولي همو در نهايه
حكم به حرمت داده است.48
بهرحال اگر هم اين
مسأله در ميان قدما اِجماعي نباشد، در ميان متأخرين اجماعي است و از كسي نقل
خلاف نشده است. اين فتوا مطابق با روايات متعددي است كه از حضرات معصومين
ـعليهم السلام ـ نقل شده است; از جمله: ـ عن جميل قال:
«سألت ابا عبدالله ـ عليه السلام ـ عن الجنب يجلس في
المساجد؟ قال: لا. ولكن يمر فيها كلّها الاّ المسجد الحرام و مسجد الرسول ـ
صلي الله عليه وآلهـ».49
جميل ميگويد:
«از امام صادق ـ ع ـ درباره جنب پرسيدم كه آيا ميتواند در مساجد
بنشيند؟ فرمود: نه، امّا ميتواند از آنها عبور كند، مگر مسجد الحرام و
مسجد پيامبر.»
ـ عن محمد بن مسلم
قال: «قال ابوجعفر ـ عليه السلام ـ (في حديث الجنب و
الحائض) و يدخلان المسجد مجتازين و لايقعدان فيه و لايقربان المسجدين
الحرمين.»50
محمد بن مسلم
ميگويد: امام باقر در حديثي درباره جنب و حايض فرمود: آنها در حال عبور
مي توانند به مسجد وارد شوند ولي نميتوانند بنشينند اما به دو مسجدي كه
حرم هستند (يعني مسجدالحرام و مسجد النبي) نميتوانند نزديك
شوند. مسأله ديگري كه فقها
بدنبال اين مسأله عنوان ميكنند، اين است كه اگر شخصي در يكي از دو مسجد
معهود (مسجد الحرام و مسجد النبي ) خوابيد و محتلم شد او بايد پس از بيدار
شدن بلافاصله تيمّم كند و از مسجد خارج شود ولي در مساجد ديگر تيمم
كردن لازم نيست51 در اين مورد خاص نيز رواياتي داريم از جمله اين
است: عن ابي حمزه قال: قال
ابوجعفر ـ عليه السلام ـ: «اذا كان الرجل نائما في المسجد الحرام او مسجد الرسول فاحتلم
فاصابته جنابة فليتيمم ولايمرّ في المسجد الاّمتيمما ولابأس ان يمرّ في سائر
المساجد و لايجلس في شي من المساجد.»52
ابي حمزه از امام
باقر نقل ميكند كه فرمود: «و چون شخص در مسجد الحرام يا مسجد النبي
بخوابد و محتلم شود و به او جنابت برسد، بايد تيمم كند و از مسجد مرور نكند
مگر با تيمم و مرور كردن از مساجد ديگر عيبي ندارد و نبايد در هيچيك از مساجد
بنشيند.»