روزهاى تعطيلى - آموزش در حوزه های علمیه نسخه متنی

1 . نبودن بودجه معين براساس نيازهاى حوزه. پرداختن شهريه و ماهيانه به گونه اى كه در حوزه ها مرسوم است موجب نوعى اضطراب گرديده است كه مسلماً به مسائل فكرى و تحصيلى و تحقيقى لطمه مى زند. زيرا در حوزه ما هر يك از مراجع تقليد به اندازه قدرت و توانايى مادى كه دارند ماهيانه خاصّى به طلاب مى پردازند. اين پرداخت شهريه گرچه متوقف بر امتحانى است كه گيرنده شهريّه بايد از آن بگذرد ولى اين اشكال را دارد كه مرتبه بالاى علمى گيرندگان و همچنين نياز و مصرف آنان هيچ گونه نقشى در پرداخت آن ندارد. نحوه پرداخت آن نيز دچار چنان ناهنجارى است كه نگفتنش بهتر است. از همه اينها اضطراب انگيزتر آن است كه هيچ گونه تعهد و تضمينى براى پرداخت آن وجود ندارد. اين فكر هميشه أذهان را به خود مشغول كرده است كه اگر نظر شريف فلان مجتهد آن شد كه شهريّه نپردازد و يا توانايى پرداخت نداشت و يا اگر خداى ناكرده فلان مرجع تقليد فوت كرد چه مى شود و چه خواهيم كرد؟

طرد اين گونه افكار چه درست و چه نادرست به آسانى ميسّر نيست و بيشتر طلاب دچار آن هستند و قهراً يا مغلوب مى شوند و يا غالب و بيشتر در حال تنازع عمرشان را به پايان مى برند.

2 . نداشتن و كمبود ابزار و آلات تحصيل و تحقيق از موانع ترقّى و پيشرفت طلاب است. وقتى به دست آوردن كاغذ و قلم و كتاب و ساير وسايل آموزشى و تحقيقى ممكن و ميسر نيست و هيچ گونه بودجه اى براى اين مصرف حياتى و ضرورى در نظر گرفته نمى شود. چگونه مى توان انتظار داشت كه دانشجو و پژوهنده و محقق بتواند خوب بخواند و خوب بداند و خوب تحقيق و تدوين كند.او كه نه كتاب دارد تا مطالعه كند و نه قلم و دفتر دارد تا بنويسد و نه منابع دارد تا تحقيق وتأليف كند چگونه مى تواند پيشرفت كند. چگونه و با چه وسيله مى تواند فرهنگ اسلامى را به پيش ببرد؟

3 . مدرسه و كتابخانه و خوابگاه و خانه از جمله اين امورند كه گويا خداوند متعال چنين خواسته است كه طلاب و حوزه ها براى هميشه از اين لوازم تحصيل و تحقيق و زندگى محروم باشند. چرا مسؤولين حوزه ها براى رفع اين موانع و حشتناك حركت نمى كنند آيا نمى دانندطلاب و اساتيد براى پيدا كردن جايى كه درس بگيرند و مباحثه كنند و حجره اى كه در آن مطالعه و استراحت كنند و خانه اى كه در آن تحقيق و تاليف كنند و نيز سرپناهى براى زن و فرزندانشان باشد با خدّام مساجد و مقابر و موجرين درگيرند و درمانده؟

4 . اياب و ذهاب و تأمين احتياجات زندگى مانع ديگرى است كه در تلف كردن وقت نقش به سزايى دارد:

امروزه گر چه بيشتر مردم دچار اين بلا هستند و براى به دست آوردن لوازم زندگى و رسيدن به محل كار و خانه بهاى گزافى را مى پردازند لكن غالب طلاب و اهل علم در حوزه ها به طور وحشتناكى گرفتار اين كشنده وقت و بلاى عامّ البلوى مى باشند; زيرا طبقات جامعه از تعاونيهاى صنفى و كمكهاى دولتى منافع ديگر برخوردارند و قهراً به دست آوردن لوازم زندگى برايشان به آسانى ميسر است و هرگز نيازى به انتظار كشيدن براى اتوبوسهاى شهرى و يا اعلان كوپن فلان جنس و مواد غذايى ندارند و بر فرض اين كه چنين نيازى هم داشته باشند كه بسيارى از مردم دارند گذرانيدن وقت براى تهيّه آنها براى آنان اهميت چندانى ندارد و اين نود پنج درصد اهل علم و طلاب حوزه ها هستند كه با ماهيانه محدودى كه به آنان داده مى شود بايد همه آنچه را كه لازم دارند تهيه كنند و چگونه تهيه كنند؟

روزهاى تعطيلى

از عواملى كه بسيار زيان آور و موجب عقب ماندگى بسيار زياد طلاب حوزه ها ست تعطيلات غير منضبط است كه مجموعاً حدود دو سوم سال را در بر مى گيرد. چون برنامه و حسابى در كار نيست بيشتر اوقات طلاب به هدر مى رود و قهراً ضرر و زيانى به حوزه ها وارد مى شود.كه به هيچ وجهى جبران پذير نيست.

اگر قرار باشد در هفته اى دو روز أعياد و ميلادها روزهاى وفات و شهادت ماه
رمضان چند روز از شعبان و شوال دهه محرم چند روز از ذى الحجّه وصفر دهه صفر چند روز از ربيع دو ده فاطميّه تمام تابستان و... تعطيل باشد ديگر كدام روزها روزهاى تحصيلى باشد؟

آيا آن چند روزى كه در لابه لاى اين روزهاى تعطيلى واقع مى شود مى تواند سال تحصيلى خوب و موفّقى را تشكيل دهد؟

البته اين توهّم كه طلاب مى توانند اين روزها را به مطالعه و تحقيق و تحصيل بپردازند به طور كلّى توهم بى جا و باطلى است; زيرا كسانى كه هنوز در آغاز و بين راه هستند و توانايى خود كارى را ندارند هرگز نمى توانند خود كار باشند و علاوه اين امر در صورتى ميسّر و نتيجه بخش است كه از روى برنامه دقيقى أنجام شود و همه قادر به برنامه ريزى دقيق و مفيد نيستند.
از اين روى بسيارى هستند كه سالهاى متمادى در حوزه ها اشتغال دارند و هرگز به نتيجه مطلوبى نائل نشده و نخواهند شد. تنها تعدادى معدودى هستند كه نسبتاً به نتيجه مى رسند و صد البته اگر برنامه دقيقى حاكم بود و همه موظّف به اِجراى آن برنامه درست و موفّقيت آميز بودند نه تنها آنان به مراحل عالى ترى نايل مى شدند و در رشته هاى گوناگونى متخصص مى گرديدند بلكه بسيارى در پرتو آن به كمالات عاليه مى رسيدند و قهراً پشتوانه محكمى براى حوزه ها به وجود مى آمد.

خلاصه اين كه بى اعتنايى به وقت در مراكز تحصيلى و تحقيقى بزرگترين عامل باز دارنده و مانع رسيدن به كمالات است و تا فرهنگ كم كارى تنبلى و وقت گذرانى بر قومى حكومت دارد هرگز آن قوم موفق و پيروز نخواهند شد. گمان نمى رود كه اين أمر به بيش از اين نياز به توضيح داشته باشد بلكه همين اندازه سخن گفتن در باره اش نيز زياد است.