بیشترلیست موضوعات گفتار اول گفتار دوم سرّ خاتميّت گفتار سوم منابع شناخت دين گفتار چهارم كمال دين گفتار پنجم گفتار ششم انسان شناسى اسلامى گفتار هشتم مديريت فقهى، مديريت علمى توضیحاتافزودن یادداشت جدید
خاستگاه اين بحث مغربزمين و دامان فرهنگ مسيحى است، مسيحيتى كه ما معتقديم تفسير درستى از آيين و آموزشهاى عيسى(عليه السلام) پيامبر الهى ندارد، و از مسير اصلى خود منحرف شده است. از اين رو، مشتمل بر مطالبى است كه با دادههاى عقلى و دستاوردهاى منطقى سازگارى ندارد. اين تنافى و ناسازگارى بين آموزشهاى مسيحى و نتايج برهانى و عقلى باعث شد كه در فرهنگ مسيحى كسانى معتقد به جدايى راه عقل از راه ايمان شوند. اين طايفه كه عقل را از ايمان جدا مىكنند و تأكيد دارند كه نمىتوان از عقل در راه ايمان بهره برد طيف وسيعى از انديشمندان غرب را تشكيل مىدهند. كسانى مثل «كىيركگار»(1) كه معتقد است اصلاً نمىتوان از عقل در وادى ايمان سخن گفت و راه عقل و ايمان كاملاً از هم جدا و بلكه متناقض است، از اين طيف هستند. او بنيانگذار فلسفهى اگزيستانس محسوب مىشود. نظرات وى تا سالها بعد از مرگش ناشناخته ماند، ولى امروز خيلى مطرح است. در بين اين طائفه كسانى مثل پاسكال هم هستند كه معتقدند عقل مىتواند در وادى امور دينى چيزهايى را به گونهى مجمل بفهمد، اما در نهايت ايمان نمىتواند دستاورد عقل، ايمان باشد. كسانى مثل «سنت آكوئيناس» نيز وجود دارند كه معتقدند راه عقل و ايمان جداست و ما بايد به دنبال ايمان برويم، نه عقل; هرچند كه معتقد نيستند راه عقل با ايمان منافات دارد. اين مطالب در فرهنگ مغربزمين كه مسيحيت نمىتوانسته و نمىتواند دفاع عقلانى از مطالب دينى كند، مطرح بوده و هست. اساسىترين انديشهى مسيحى كه مسألهى تثليث(2) است با مشكلات جدى عقلى مواجه مىباشد. سالها انديشمندان و متألهان مسيحى تلاش كردهاند كه تصوير معقولى از اين بحث ارائه كنند، اما هرگز نتوانستهاند تصويرى كه از يكسو با آموزشهاى مسيحى سازگار باشد، و از سوى ديگر عقل آن را بپسندد عرضه نمايند. وقتى تصويرشان عقلپسند شده آموزشهاى مسيحى از بين رفته، و ظواهر مسيحى حفظ نشده و وقتى خواستهاند آن آموزشهاى به ظاهر مسيحى را حفظ كنند، 1. Soren Kiegard. 2. Trinity.