مناهج المعارف نسخه متنی

و چون اطلاع حاصل شد برمضمون اين احاديث صحيحه پس بايد دانستکه غرض ارين احاديث رد بر جماعتي است از اشعره و معتزله اهل سنت که قائل شده اند که اسماء الهي عين ذات اقدس اوست ، و بعضي ازيشان قائل شده اند که آنها قديمند و اگر چه اين سخن بسيار واهي از بابت اکثر سخنان ايشان شبيه بهذايانست ليکن چون در احاديث شريفه ذکر آن شده بود اشعار و اشاره بآن ضرور بود .

پس بايد دانستکه اسماء حسني الهي حرفي چندند و همه مخلوق و حادثند ، و از براي آنکه دلالت بر آ« ذات اقدس و صفات کمال او کنند موضوع شده اند و هيچکدام عين ذات الهي جلت عظمته نميتوانند بود ، و الا بسب تعدد آن اسماء تعدد ذات لازم مي آيد ، و آن کفر و شرک محض است همچنانکه دانسته شد ، و اما صفات فعليه و آنها صفتي چندند که متعلقند بافعال حق تعالي :

پس بايد دانستکه فرق ميانه صفات ذات که سابقا دانسته شد ، و ميانه صفات فعل که در مبحث عدل مذکور ميشود ، آنستکه صفات ذات که عبارتند از صفات کماليه حق تعالي هيچکدام حادث نميتوانند بود ، و از ومفنک نميتواننند شد چه دانسته شد که آنهاعين ذات حق تعالي اند و آن قديم و سرمدي است و تخلف و انفاک شي ء از عين خودش محال است .

و ديگر آنکه اگر آنها حادث بوده باشند يا در وقتي منفک توانند شد در حال عدم يا انفاک آنها _ العياذ بالله _ عجز و جهل و نقص براي ذات حق تعالي لازم مي آيد و دانسته شد که نقص و آنچه آنرا لازم دارد بر حق تعالي محال است ، و صفات فعلا حادث ميتوانند بود زيرا که آنها هميشه کمال نيستند تا از عدم آنها نقصي لازم آيد ، بلکه آنها وقتي کمالند که حکمت و مصلحت اقتضاي آنها