اعتكاف عبادتى پرفضيلت است كه يكى از سنت هاى حسنه رسول اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام به شمار مى رود. اعتكاف به معنى توقف و باقى ماندن در مكانى خاص ، جهت عبادت و بندگى خداوند متعال و خودسازى و تزكيه روح است . اين مكان مقدس عبارت است از مسجد جامع و مسجد اصلى هر شهر.مساجد به عنوان خانه هاى خداوند متعال ، بهترين مكان جهت اقامت در آن و خلوت با معبود يگانه و تربيت و پرورش روح مى باشند.رسول اكرم صلى الله عليه و آله همه ساله ده روز آخر ماه مبارك رمضان را در مسجد الحرام يا مسجد مدينه به اعتكاف مى پرداختند، در حال حاضر نيز تعداد زيادى از مؤمنين همه ساله در مسجد جامع شهرهاى خود چند روزى را به اعتكاف مى پردازند.اگر چه اعتكاف عمل دشوارى نيست اما داراى احكام و شرايط خاصى است كه در كتاب ها فقهى يا در كتبى كه در خصوص اعتكاف نوشته شده ، به تفصيل بيان شده است ؛ اما به طور اجمال مى توان امورى را به عنوان احكام و شرايط اعتكاف برشمرد.باقى ماندن حداقل سه روز در مسجد جامع در حال روزه ، و خارج نشدن از آن مگر براى كارهاى ضرورى ، نبوييدن بوى خوش و پرهيز از بحث و جدال و نيز پرهيز از امور جنسى و خريد و فروش ، از اساسى ترين احكام و شرايط اعتكاف مى باشند.
شرايط صحت اعتكاف
براى آن كه اعمال انسان مورد قبول و رضايت خداوند قرار گيرد لازم است شرايط صحت آن رعايت شود. همچنين عمل پرفضيلت اعتكاف داراى شرايطى است كه به طور اجمال به آن اشاره مى شود:1 - اسلام و ايمان : بنابراين اعتكاف غير مسلمان صحيح نيست ، گذشته از اين كه وقوف او در مسجد اشكال دارد.2 - عقل : اعتكاف اشخاص ديوانه و مست صحيح نيست .3 - نيت قربه الى الله : يعنى سه روز ماندن معتكف ، در مسجد، به قصد تعبد و تقرب و اخلاص باشد. ابتداى زمان نيت مقارن با شروع اعتكاف در اول فجر روز اول است . اگر چه بهتر است از اول شب باشد و شب اول هم در اعتكاف داخل گردد.4 - روزه گرفتن : اعتكاف بدون روزه منعقد نمى شود، بنابراين در عيد فطر و قربان كه روزه حرام است و در ايام مسافرت ، نمى توان معتكف شد. مگر در مواردى كه روزه مسافر صحيح است . (272)5 - زمان آن از سه روز كمتر نباشد. به طورى كه حداقل از طلوع فجر روز اول شروع شده و به غروب شرعى روز سوم خاتمه يابد.