تاكيد بر امت اسلامى - امام خمینی (ره) و جنبشهای اسلامی معاصر نسخه متنی

تاكيد بر امت اسلامى

انديشه شكل‏گيرى و تحقق امت واحده اسلامى بر بنيان اعتقادى و ايدئولوژى اسلامى، از ديرباز مورد اهتمام و تاكيد مصلحان دينى و پيشگامان نهضت اسلامى قرار داشته است. استراتژى وحدت حول محوريت امت واحده اسلامى، در انديشه سياسى، دينى حضرت امام(ره) از جايگاه بلندى برخوردار مى‏باشد. رابطه عميق و همه جانبه اعتقادى و دينى ميان نهضتهاى اسلامى، موجب شد كه حضرت امام(ره) از طريق ترويج و اشاعه تز امت واحده اسلامى، انقلاب اسلامى ايران را با نهضتهاى اسلامى جهان پيوندى استوار و ناگسستنى بخشيده و تحقق اين ايده را كارسازترين استراتژى در مبارزه با جهان خواران و نيل به پيروزى عنوان نمايند. حضرت امام(ره) در اين زمينه مى‏گويند:

«ما براى دفاع از اسلام و ممالك اسلامى و استقلال ممالك اسلامى، در هر حال مهيا هستيم. برنامه ما كه برنامه اسلام است ; وحدت كلمه مسلمين است ; اتحاد ممالك اسلامى است، برادرى با جميع فرق مسلمين است در تمام نقاط عالم، هم پيمانى با تمام دول اسلامى است در سراسر جهان... .» (16)

دقيقا همين نگرش در نهضت دينى ايران و بنيانگذار آن است كه نهضت اسلامى را خصلتى فرا مرزى و فراگير بخشيده و مبارزات رهايى بخش را در اقصى نقاط جوامع اسلامى و بلكه جوامع بشرى هدايت مى‏كند: «ما براى اينكه وحدت امت اسلام را تامين كنيم، براى اينكه وطن اسلام را از تصرف و نفوذ استعمارگران و دولتهاى دست نشانده آنها خارج و آزاد كنيم ; راهى نداريم جز اينكه تشكيل حكومت‏بدهيم... .» (17)

ثمرات ارزشمند و عميق اين تفكر در ايجاد همسويى ميان جبهه نهضت جهانى اسلام است كه كارسازترين استراتژى در مبارزه ضد استعمارى ملل مسلمان و مستضعف محسوب مى‏گردد:

«امروز مسلمانان در همه جاى آسيا تا قلب آفريقا، در تمام خاورميانه و در اروپا و آمريكا همه احساس مى‏كنند كه جزء يك جامعه جهانى بزرگ هستند ; يعنى جزو امت اسلامى. اين را امام(ره) در دنيا به وجود آورد. احساس شعور نسبت‏به امت اسلامى، بزرگترين حربه در دفاع از اسلام در برابر استكبار است.» (18)

با توجه به اصول و مبانى سياست دينى حضرت امام در قبال امت اسلامى و جوامع بشرى، مى‏توان رابطه عميق و همه جانبه انقلاب اسلامى و نهضتهاى دينى در سراسر جهان را به خوبى كشف و مطالعه نمود. در همين راستا، تاثيرات ژرف و گسترده انديشه‏هاى سياسى آن حضرت بر نهضتهاى اسلامى را مى‏توان شناسايى كرد. عمق اين تاثير را زمانى مى‏توان دريافت كه در اعتراضات و گفته‏هاى بيگانگان و مخالفين انقلاب اسلامى را مورد غور و وارسى قرار دهيم. رابين رايت، يكى از متفكرين غربى در اين زمينه اظهار مى‏دارد كه: «سيزده سال پس از آنكه اولين حكومت مذهبى مدرن جهان با انقلاب ايران پايه گذارى شد، اسلام بار ديگر به عنوان يك اسلوب سياسى قدرتمند مطرح شده است.» (19) و بدين سان، مى‏توان گفت نهضتهاى اسلامى پس از سالها تجربه ناكام و ناموفق كه با ركود و سكون همراه گشته و نسبت‏به توانمندى مديريت معقول جامعه به وسيله تعاليم دينى نوعى تلقى منفى و ناباورانه را در ميان جوامع موجب گرديده بود; با ظهور احياگرايانه پيشگام نهضت دينى ايران، حضرت امام خمينى(ره) از تحرك و پويايى جديدى برخوردار گرديد و يك بار ديگر سيماى موفق و كارامد اسلام و ايدئولوژى دينى در حوزه سياست و مديريت زندگى جمعى انسان، در بخشى از قلمرو جهان اسلام به شكل خيره كننده‏اى تبلور يافت. بدين ترتيب، نهضتهاى اسلامى نسبت‏به مبانى اعتقادى و فكرى خود ايمان راسخ يافته و به آينده روشن و موفق مبارزاتى خويش، اميدوار گرديدند.

اگر اثرات ژرف و همه جانبه امام‏خمينى(ره) بر نهضتهاى اسلامى را در يك نگاه گذرا و كلى بررسى نماييم، خواهيم ديد كه نهضت اسلامى در كليه جوامع دينى، در دو بعد نظرى و عملى تاثيرپذيرى جدى از انقلاب اسلامى ايران داشته است. هر چند برشمردن و تبيين تمامى دستاوردهاى جهانى انقلاب اسلامى ايران، خود بحث جداگانه‏اى را مى‏طلبد; (20) اما در پايان اين نوشتار صرفا مهمترين تاثير امام خمينى(ره) بر نهضتهاى اسلامى در دو بعد نظرى و عملى طرح و مورد جمع بندى قرار مى‏گيرد.