تفسیر نمونه جلد 4

تفسير

در آيات قبل، سخن از تاثير ايمان و عمل بود و اينكه انتساب به هيچ مذهب و آئينى، به تنهايى اثرى ندارد، در عين حال در آيه مورد بحث براى اينكه سوء تفاهمى از بحث گذشته پيدا نشود، برترى آئين اسلام را بر تمام آئينها به اين تعبير بيان كرده است:" چه آئينى بهتر است از آئين كسى كه با تمام وجود خود، در برابر خدا تسليم شده، و دست از نيكوكارى بر نمى‏دارد و پيرو آئين پاك خالص ابراهيم است".

(وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً).

البته آيه به صورت استفهام بيان شده، ولى منظور از آن گرفتن اقرار از شنونده، نسبت به اين واقعيت است.

در اين آيه سه چيز مقياس بهترين آئين شمرده شده:

نخست تسليم مطلق در برابر خدا" أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ" «1».

ديگر نيكوكارى (وَ هُوَ مُحْسِنٌ) منظور از نيكو كارى در اينجا هر گونه نيكى با قلب و زبان و عمل است، و در حديثى كه در تفسير نور الثقلين در ذيل اين آيه از پيامبر گرامى اسلام (ص) نقل شده در پاسخ اين سؤال كه منظور از احسان چيست؟ چنين مى‏خوانيم:

ان تعبد اللَّه كانك تراه فان لم تكن تراه فانه يراك‏:

(1) وجه در لغت به معنى صورت است ولى از آنجا كه صورت آئينه روح و دل آدمى است، و حواسى كه انسان را با خارج مربوط مى‏كند تقريبا همه در آن قرار داد و گاهى به معنى روح يا به معنى ذات نيز آمده است، چنان كه در آيه 88 سوره قصص مى‏خوانيم كُلُّ شَيْ‏ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ: همه چيز جز ذات پاك خدا نابود مى‏شود.