خليل يعنى چه؟ - تفسیر نمونه جلد 4

" احسان (در اين آيه) به اين است كه هر عملى در مسير بندگى خدا انجام مى‏دهى آن چنان باشد كه گويا خدا را مى‏بينى و اگر تو او را نمى‏بينى او ترا مى‏بيند و شاهد و ناظر تو است".

و ديگر پيروى از آئين پاك ابراهيم است.

(وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً) «1».

در پايان آيه دليل تكيه كردن روى آئين ابراهيم را چنين بيان مى‏كند كه خداوند ابراهيم را به عنوان خليل خود انتخاب كرد.

(وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِيمَ خَلِيلًا).

خليل يعنى چه؟

" خليل" ممكن است از ماده" خلت" (بر وزن حجت) به معنى" دوستى" بوده باشد و يا از ماده" خلت" (بر وزن ضربت) به معنى" نياز و احتياج" و در اينكه كداميك از اين دو معنى به مفهوم آيه فوق نزديكتر است در ميان مفسران گفتگو است، جمعى معتقدند كه معنى دوم نزديكتر به حقيقت آيه مى‏باشد، زيرا ابراهيم به خوبى احساس مى‏كرد كه در همه چيز بدون استثنا نيازمند بپروردگار است.

ولى از آنجا كه آيه فوق مى‏گويد: خداوند اين مقام را به ابراهيم داد استفاده مى‏شود كه منظور همان معنى دوستى است، زيرا اگر بگوئيم خداوند

(1) ملة به معنى" دين و آئين" است تنها تفاوتى كه با يكديگر دارند اين است كه كلمه ملت به خداوند اضافه نمى‏شود و" ملة اللَّه" نمى‏گويند، بلكه به پيامبر (ص) اضافه ميشود، در حالى كه كلمه" دين" هم به خدا اضافه مى‏شود و هم به پيامبر (ص) و هم به افراد.

" حنيف" به معنى كسى است كه از اديان باطل به سوى حق گرائيده است و شرح تفسير اين كلمه در جلد دوم تفسير نمونه صفحه 461 گذشت.