تفسیر نمونه جلد 4

ابراهيم را بعنوان دوست خود انتخاب كرد بسيار مناسب به نظر مى‏رسد، تا اينكه بگوئيم خداوند ابراهيم را نيازمند خود انتخاب كرد، به علاوه نيازمندى مخلوقات خدا اختصاصى به ابراهيم ندارد.

(يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ- فاطر- 15) به خلاف دوستى خداوند كه همگى در آن يكسان نيستند.

در روايتى از امام صادق (ع) چنين مى‏خوانيم: كه خداوند اگر ابراهيم را به عنوان خليل (دوست) انتخاب كرد نه به خاطر نياز به دوستى او بود، بلكه به خاطر اين بود كه ابراهيم بنده مفيد پروردگار و كوشا در راه رضاى او بود «1» اين روايت نيز شاهد بر اين است كه خليل در اينجا به معنى دوست ميباشد.

و اما اينكه ابراهيم چه امتيازاتى داشت كه خداوند اين مقام را به او بخشيد، در روايات علل مختلفى براى آن ذكر شده كه همه آنها ميتواند دليل اين انتخاب بوده باشد.

از جمله اينكه: در حديثى از امام صادق (ع) نقل شده‏
انما اتخذ اللَّه ابراهيم خليلا لانه لم يرد احدا و لم يسئل احدا قط غير اللَّه‏
:" خداوند ابراهيم را به عنوان خليل خود انتخاب كرد زيرا هرگز تقاضا كننده‏اى را محروم نساخت و هيچگاه از كسى نيز تقاضا نكرد" «2» و از بعضى از روايات ديگر استفاده ميشود كه اين مقام بر اثر كثرت سجود و اطعام گرسنگان و نماز در دل شب و يا بخاطر كوشا بودن در راه اطاعت پروردگار بوده است.

سپس در آيه بعد اشاره به مالكيت مطلقه پروردگار و احاطه او به همه اشياء ميكند و ميفرمايد:" آنچه در آسمانها و زمين است ملك خدا است زيرا خداوند به همه چيز احاطه دارد".

(1) مجمع البيان ذيل آيه شريفه.

(2) عيون اخبار الرضا بنا به نقل تفسير صافى ذيل آيه و تفسير برهان جلد اول صفحه 417.