تفسیر نمونه جلد 4

نازل گرديد «1».

و اينكه در بعضى از روايات وارد شده كه اين سوره ناسخ است و منسوخ نيست، نيز اشاره بهمين موضوع است.

اين سخن با مطلبى كه در جلد دوم همين تفسير در ذيل آيه 281 سوره بقره گفته‏ايم كه طبق روايات آيه مزبور آخرين آيه‏اى است كه بر پيامبر (ص) نازل شده منافات ندارد، زيرا اينجا سخن از سوره است و در آنجا سخن در باره يك آيه بود! در اين سوره- بخاطر همين موقعيت خاص- تاكيد روى يك سلسله مفاهيم اسلامى و آخرين برنامه‏هاى دينى و مساله رهبرى امت و جانشينى پيامبر (ص) شده است و شايد بهمين جهت است كه با مساله لزوم وفا به عهد و پيمان، شروع شده، و در نخستين جمله ميفرمايد:" اى افراد با ايمان به عهد و پيمان خود وفا كنيد".

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ).

تا به اين وسيله افراد با ايمان را ملزم به پيمانهايى كه در گذشته با خدا بسته‏اند و يا در اين سوره به آن اشاره شده است بنمايد، درست همانند اين است كه شخص مسافر در آخرين لحظات وداع به نزديكان و پيروان خود تاكيد ميكند توصيه‏ها و سفارشهاى او را فراموش نكنند و به قول و قراردادهايى كه با آنها گذاشته است، وفادار باشند.

بايد توجه داشت كه" عقود" جمع" عقد" در اصل بمعنى" جمع كردن اطراف يك چيز محكم" است، و بهمين مناسبت گره زدن دو سر طناب يا دو طناب‏

(1) تفسير برهان جلد اول صفحه 430- بايد توجه داشت كه دستورهايى در باره وضو و تيمم و مانند آن در اين سوره منافاتى با آخرين سوره بودن آن ندارد، زيرا بسيارى از اين دستورها جنبه تكرار و تاكيد داشته است، لذا بعضى از همين احكام را در سوره نساء نيز مى‏بينيم.