تفسیر نمونه جلد 4

دستور مى‏دهد كه اگر دشمنان از در دوستى و صلح در آيند شما نيز پاسخ مناسب دهيد، ولى روشن است كه اين پيوند، مانع از آن نيست كه يك حكم كلى و عمومى در زمينه تمام تحيتها و اظهار محبتهايى كه از طرف افراد مختلف مى‏شود، بوده باشد.

آيه در آغاز مى‏گويد:" هنگامى كه كسى به شما تحيت گويد پاسخ آن را به طرز بهتر بدهيد و يا لا اقل به طور مساوى پاسخ گوئيد".

(وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها)" تحيت" در لغت از ماده" حيات" و به معنى دعا براى حيات ديگرى كردن است خواه اين دعا به صورت سلام عليك (خداوند تو را به سلامت دارد) و يا حياك اللَّه (خداوند تو را زنده بدارد) و يا مانند آن، باشد ولى معمولا از اين كلمه هر نوع اظهار محبتى را كه افراد بوسيله سخن، با يكديگر مى‏كنند شامل مى‏شود كه روشنترين مصداق آن همان موضوع سلام كردن است.

ولى از پاره‏اى از روايات، همچنين تفاسير، استفاده مى‏شود كه اظهار محبتهاى عملى نيز در مفهوم" تحيت" داخل است، در تفسير على بن ابراهيم از امام باقر و امام صادق (ع) چنين نقل شده كه:

المراد بالتحية فى الايه السلام و غيره من البر:

" منظور از تحيت در آيه، سلام و هر گونه نيكى كردن است" و نيز در روايتى در كتاب مناقب چنين مى‏خوانيم" كنيزى يك شاخه گل خدمت امام حسن (ع) هديه كرد، امام در مقابل آن وى را آزاد ساخت، و هنگامى كه از علت اين كار سؤال كردند، فرمود: خداوند اين ادب را به ما آموخته آنجا كه مى‏فرمايد:

وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها و سپس اضافه فرمود: تحيت بهتر، همان آزاد كردن او است"! و به اين ترتيب آيه يك حكم كلى درباره پاسخ گويى به هر نوع اظهار محبتى اعم از لفظى و عملى مى‏باشد.