تفسیر نمونه جلد 4

كه از شركت در ميدان جهاد خوددارى مى‏كنند، و بيمارى خاصى كه آنها را از شركت در اين ميدان مانع شود ندارند، هرگز با مجاهدانى كه در راه خدا و اعلاى كلمه حق با مال و جان خود جهاد مى‏كنند يكسان نيستند".

(لا يَسْتَوِي الْقاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَ الْمُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ).

روشن است كه منظور از قاعدون در اينجا افرادى هستند كه با داشتن ايمان به اصول اسلام، بر اثر نداشتن همت كافى، در جهاد شركت نكرده‏اند، در صورتى كه جهاد بر آنها واجب عينى نبوده، زيرا اگر واجب عينى بود، قرآن با اين لحن ملايم درباره آنها سخن نمى‏گفت و در آخر آيه به آنها وعده پاداش نميداد، بنا بر اين حتى در صورتى كه جهاد واجب عينى نباشد برترى روشن" مجاهدان" بر" قاعدان" قابل انكار نيست.

و به هر حال آيه كسانى را كه از روى نفاق و دشمنى از شركت در جهاد خوددارى كرده‏اند شامل نمى‏شود، ضمنا بايد توجه داشت تعبير" غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ" مفهوم وسيعى دارد كه تمام كسانى را كه به خاطر نقص عضو، يا بيمارى و يا ضعف فوق العاده و مانند آنها قادر به شركت در جهاد نيستند، استثناء مى‏كند.

سپس برترى مجاهدان را بار ديگر به صورت صريحتر و آشكارتر بيان كرده و مى‏فرمايد:" خداوند مجاهدانى را كه با مال و جان خود در راهش پيكار مى‏كنند بر خوددارى كنندگان از شركت در ميدان جهاد برترى عظيمى بخشيده".

(فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدِينَ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقاعِدِينَ دَرَجَةً «1».

(1) درجة به صورت نكره ذكر شده، و همانطور كه در كتب ادبى آمده است نكره در اينگونه موارد براى بيان عظمت و اهميت است، گويا آن قدر درجه آنها بالا است كه كاملا شناخته نمى‏شود و اين همانند چيزى است كه به هنگام بيان ارزش فوق العاده چيزى گفته مى‏شود هيچكس قيمت آن را نمى‏داند!