تفسیر نمونه جلد 4

قرار داده‏اند، و در اسلام با اينكه حوادث مهم فراوانى مانند ولادت پيغمبر اسلام، بعثت او، فتح مكه و رحلت پيغمبر (ص) بوده، ولى هيچ كدام انتخاب نشده، و تنها زمان هجرت رسول خدا (ص) به عنوان مبدء تاريخ انتخاب شده است.

تاريخ مى‏گويد: مسلمانان در زمان خليفه دوم كه اسلام طبعا توسعه يافته بود، به فكر تعيين مبدء تاريخى كه جنبه عمومى و همگانى داشته باشد، افتادند، و پس از گفتگوى فراوان نظر على (ع) را دائر بر انتخاب هجرت به عنوان مبدء تاريخ پذيرفتند «1».

در واقع مى‏بايست چنين هم باشد، زيرا هجرت درخشنده‏ترين برنامه‏اى بود كه در اسلام پياده شد، و سر آغاز فصل نوينى از تاريخ اسلام گشت.

مسلمانان تا در مكه بودند و دوران آموزش خود را مى‏ديدند، در ظاهر هيچ گونه قدرت اجتماعى و سياسى نداشتند، اما پس از هجرت بلافاصله دولت اسلامى تشكيل شد، و با سرعت فراوانى در همه زمينه‏ها پيشرفت كرد، و اگر مسلمانان به فرمان پيغمبر (ص) دست به چنين هجرتى نمى‏زدند، نه تنها اسلام از محيط مكه فراتر نمى‏رفت، بلكه ممكن بود در همان جا دفن و فراموش مى‏شد.

روشن است كه" هجرت" يك حكم مخصوص به زمان پيغمبر (ص) نبوده است، بلكه در هر عصر و زمان و مكانى اگر همان شرائط پيش آيد، مسلمانان موظف به هجرتند.

اساسا قرآن هجرت را مايه پيدايش آزادى و آسايش مى‏داند همانطور كه در آيه مورد بحث صريحا آمده است و در سوره نحل آيه 41 نيز به بيان ديگرى اين حقيقت ذكر شده:

(1) تاريخ طبرى جلد دوم صفحه 112.