اسرار و معارف حج - حج در اندیشه اسلامی نسخه متنی

[
⁽¹⁾

1ـ وسائل، ج11، ص459، ح15259
⁽²⁾

2ـ كافى، ج4، ص256، ح17; فقيه، ج2، ص147، ح648
⁽³⁾

3ـ محاسن، ص71، ح142
⁽⁴⁾

4ـ فقيه، ج2، ص147، ح649
⁽⁵⁾

5ـ فقيه، ج2، ص196، ح891; محاسن، ص377، ح149

]
سجده و صورت رسول خداـصـ را بوسيده، ببوسيد و هنگام خوشآمد گويى، به او بگوييد: خداوند اعمال حج تو را قبول كند، سعيت را بر تو ببخشايد وآنچه هزينه كردى به تو عوض دهد و اين حج را نيز آخرين حج تو قرار ندهد.»
حج نورانيتى براى حاجى به ارمغان مىآورد و تا زمانى كه آلودگى به گناه پيدا نكرده، آن نور در چهره او مىماند.

52ـ حجّ كامل
ديدار با پيامبر ـصـ و امام ـعـ حج را كامل مىكند.

امام باقر ـعـ فرمود: «به مردم فرمان داده شده تا به سوى اين سنگها بيايند و گرداگرد آن طواف كنند سپس نزد ما آمده، ولايت ودوستىشان را به ما خبر دهند و يارى و نصرتشان را عرضه نمايند.»
و در روايتى ديگر فرمود:

«حج كامل و تمام، در ديدار با امام ـعـ است.»

53ـ ثمرات زيارت

1ـ راهيابى به بهشت:

اولين دستاورد زائران عارف، راهيابى به بهشت خداوند است.

[
⁽¹⁾

1ـ وسائل، ج11، ص447، ح15224; خصال، ص635
⁽²⁾

2ـ محاسن، ص71، ح143
⁽³⁾

3ـ فقيه، ج2، ص558، ح3139
⁽⁴⁾

4ـ همان، ح3162

]
تميمى گويد: به امام باقر ـعـ عرض كردم: فدايت شوم، آن كس كه به قصد زيارت رسول خدا ـصـ حركت نموده، زيارتش كند چه خواهد يافت؟
امام ـعـ فرمود: بهشت از آن اوست.

2ـ بهرهمندى از شفاعت پيامبر:

امام صادق ـعـ فرمود:

رسول خدا ـصـ فرمود: كسى كه به زيارت من بيايد، روز قيامت او را شفاعت خواهم كرد.

3ـ ديدار پيامبر در بهشت:

حسين بن على ـعـ به رسول خدا ـصـ گفت: اى پدر، براى آن كه شما را زيارت كند چه خواهد بود؟ رسول خداـصـ فرمود: فرزندم! آن كس كه در حيات و يا پس از مرگم، مرا زيارت كند يا آن كه پدر، برادر و تو را زيارت نمايد، اين حق را بر من خواهد يافت كه روز قيامت ديدارش كرده واز گناهان رهايش سازم.

4ـ همسايگى با پيامبر در قيامت:

پيامبر ـصـ فرمود:

«كسى كه مرا در حيات و يا پس از مرگم زيارت كند، روز قيامت در كنار من ]و همسايه من[ خواهد بود.»

[
⁽¹⁾

1ـ كافى، ج4، ص548
⁽²⁾

2ـ فقيه، ج2، ص577، ح3159
⁽³⁾

3ـ كاملالزيارات، باب دوّم.

]

54ـ گوارايتان باد
يحيى بن يسار گفت: پس از آن كه حج گزارديم، خدمت امام صادقـعـ رسيديم، آن حضرت فرمود:

«حجگزار خانه خدا، و زائران قبر پيامبر ـصـ و شيعه آل محمّد بودن ]اين سه ويژگى[ گوارايتان باد.»


[
⁽¹⁾

1ـ كافى، ج4، ص549

]

اسرار و معارف حج

مقصود تويى كعبه و بتخانه بهانه
هر يك از عبادات، راز و رمزى دارد كه دستيابى به ثمرات شيرين وارزشمند آنها، جز با فهم و درك صحيح آن رموز ميسّر نيست. حج خانه خدا نيز از زمره همين عبادات است. حاجيان از فرسنگها راه با دشواريها وسختىهاى فراوان و هزينههاى سنگين، به سرزمين وحى آمده، با حضور در ميقات، لباس و پوشش معمولى خود را از تن بدر مىكنند و با پوشيدن دو جامه احرام و گفتن لبيك، محرم شده، به مكه مىآيند و گرداگرد خانه كعبه به طواف مىپردازند. نماز طواف مىخوانند. از صفا به مروه مىروند و بازمىگردند و در اين مسير گاهى عادى و گاهى تند مىروند. پس از آن، قدرى از مو و يا ناخن را كوتاه كرده، سپس در مراسم حج تمتّع، به عرفات مىآيند. نيم روزى را آنجا مىمانند، آنگاه حركت كرده به مشعرالحرام مىرسند، چند ساعتى را در



آنجا بيتوته مىكنند و با طلوع خورشيد راهى منا مىشوند. روز اوّل هفت سنگريزه به جمره عقبه و در روزهاى بعد به هر يك از جمرات سهگانه، هفت سنگ مىزنند. قربانى مىكنند. تقصير نموده، يا سر مىتراشند و باز هم گرد كعبه آمده، طواف مىكنند و سعى صفا و مروه و طواف نساء، و آنگاه حج پايان مىيابد و حاجى به شهر و ديار خويش بازمىگردد.

آيا حج كه عبادت عمر است و گاهى در طول زندگى انسان، تنها يكبار توفيق تشرف حاصل مىگردد و قبل از آن نيز بارها با خواندن اين دعا: «اللهم ارزقنى حج بيتك الحرام فى عامى هذا و فى كلّ عام» به خدا التماس مىكند تا حج نصيب او شود براى همين اعمال ظاهرى است؟! آيا خداوند چنين اراده كرده است تا مسلمانان گرداگرد سنگهايى بگردند و بدون هيچگونه تغييرى به موطن خود بازگردند؟! نه، هرگز چنين نيست، تمامى اين رفتارها و اعمال، جنبه سمبليك داشته، راز و رمزهاى فراوانى را در خود نهفته دارد. پيشوايان معصوم براى پيشگيرى از اينگونه تصوّرها و انديشههاى ناصحيح، مطالب مهم و ارزشمندى بيان داشته، معارف و اسرار درياوار هر يك را بر شمردهاند.

هر كس بدون توجه به اسرار و معارف اين عبادت بزرگ، به اعمال و رفتار حاجيان بنگرد شايد ابتدا چنين تصوّرى در ذهنش جلوه كند كه: اين همه زحمت و رنج و تلاش و صرف هزينه براى چه؟ و اين كارها و رفتارها چه معنا و مفهومى دارد؟

گستاخى ابن ابى العوجاء
ابن ابى العوجاء كه از ملحدان سرسخت و گستاخ دوران زندگى امام



صادق ـ ع ـ است با ژستى روشنفكرانه به آن حضرت مىگويد:

«إلى كم تدوسون هذا البيدر؟ وتلوذونَ بهذا الحجر وتعبدون هذا البيت المرفوع بالطّوب والمدر؟ وتهرولون حوله هرولة البعير اذا نفر؟ من فكّر فى هذا وقدّر، عَلِمَ انّه فعل غير حكيم ولا ذى نظر، فقل فإنّك رأس هذا الأمر وسنامه وأبوك أُسّه ونظامه.»
«تا به كى اين خرمن را مىكوبيد و به اين سنگ پناه مىآوريد، واين خانه از سنگ و گِل برافراشته شده را مىپرستيد، و چونان شتران رم كرده، گرداگرد آن هروله⁽³⁾ مىكنيد، هر كس در اين ]رفتارها [انديشه كرده، تأمّل كند مىداند كه اينها، كار انسان حكيم و صاحب نظر نيست!»
سپس خطاب به امام صادق ـعـ مىگويد:

«شما كه در صدر و نوك پيكان اين امر قرار داريد و پدرت نيز پايهگذار و شكل دهنده آن بوده است، پاسخ اين سخن را بازگوى.»
امام ـعـ لب به سخن گشوده، به گوشهاى از اسرار اشارتى مىكند ومىفرمايد:

«هذا بيت استعبد الله به خلقَهُ ليختبر طاعتهم فى اتيانه، فحثّهم على تعظيمه وزيارته، وجعله قبلةً للمصلّين له، فهو شعبة من رضوانه، ويؤدّى الى غفرانه ...»