تفسیر نمونه جلد 8

فكرى و علمى.

اما قرآن يك سخن گفتن طبيعى است و ناچار تابع سبك زيبا و بليغ سخن گفتن بشر، و در نتيجه رعايت كوتاهى و بلندى آيات نيز به تناسب مفاهيم.

اما اگر قبول كنيم كه اين كلام در عين حال كه يك كتاب است يك طبيعت نيز هست، بايد اين كوتاهى و بلندى بى حساب نباشد و طبق يك قاعده دقيق علمى از آيات كوتاه آغاز كند و يك نواخت و تصاعدى رو به آيات بلند رود، بر اين اساس بايد طول هر آيه‏اى كوتاه‏تر از آيه نازل شده سال بعد و بلندتر از آيه نازل شده سال پيش باشد، و اندازه اين طولانى شدن اندازه‏هاى دقيق و حساب شده باشد، بنا بر اين در طول 23 سال كه وحى نازل مى‏شده است، بايد 23 طول معدل در آيات داشته باشيم! بر اين قاعده مى‏توانيم 23 ستون داشته باشيم كه همه آيات بر حسب طول در اين ستونها تقسيم‏بندى شود، حال از كجا مى‏توانيم بفهميم كه اين تقسيم‏بنديها درست است؟ مى‏دانيم كه شان نزول بعضى از آيات قرآن معلوم است برخى را روايات تاريخى معين كرده و صريحا گفته كه در چه سال نازل شده است، و برخى را از روى مفاهيم آن مى‏توان تعيين كرد: مثلا آياتى كه احكامى چون تغيير قبله، حرمت شراب، وضع حجاب، زكاة و خمس را بيان مى‏كند و آياتى كه از" هجرت" سخن مى‏گويند سال تعيين اين احكام معلوم است.

با شگفتى فوق العاده مى‏بينيم كه اين آيات- كه سال نزولشان معلوم است- درست در همان ستونهايى قرار مى‏گيرند كه در اين جدول از نظر معدل طول آيات ويژه هر سال فرض شده‏اند! (دقت كنيد).

آنچه جالب‏تر است پيدا شدن دو سه مورد استثنايى است. به اين معنى كه سوره" مائده" آخرين سوره بزرگ نازل شده است، در حالى كه چند آيه از آن طبق فرمول، بايد در سالهاى اوليه نازل شده باشد. پس از تحقيق در متون تفاسير و