تفسیر نمونه جلد 8

اسلامى را هر مسلمان با ايمانى مى‏تواند انجام دهد) و سرانجام به او گفتيم كه ما با لغت عربى صحبت مى‏كرديم.

ولى او گفت من هر چند يك كلمه از مطالب شما را نفهميدم اما بوضوح ديدم كه اين كلمات آهنگ عجيبى داشت اما از اين مهمتر مطلبى كه نظر مرا فوق العاده بخود جلب كرد اين بود كه در لابلاى خطبه امام شما جمله‏هايى وجود داشت كه از بقيه ممتاز بود، آنها داراى آهنگ فوق العاده مؤثر و عميقى بودند آن چنان كه لرزه بر اندام من مى‏انداخت يقينا اين جمله‏ها مطالب ديگرى بودند، فكر مى‏كنم امام شما به هنگامى كه اين جمله‏ها را ادا مى‏كرد مملو از روح القدس شده بود! ما كمى فكر كرديم و متوجه شديم اين جمله‏ها همان آياتى از قرآن بود كه من در اثناء خطبه و در نماز آنها را مى‏خواندم، اين موضوع ما را تكان داد و متوجه اين نكته ساخت كه آهنگ مخصوص قرآن آن چنان مؤثر است كه حتى بانويى را كه يك كلمه مفهوم آن را نمى‏فهمد تحت تاثير شديد خود قرار مى‏دهد «1» در آيه بعد اشاره به يكى از علل اساسى مخالفتهاى مشركان كرده، مى‏گويد:

آنها قرآن را به خاطر اشكالات و ايرادهايى انكار نمى‏كردند" بلكه تكذيب و انكارشان به خاطر اين بود كه از محتواى آن آگاهى نداشتند" (بَلْ كَذَّبُوا بِما لَمْ يُحِيطُوا بِعِلْمِهِ).

در واقع عامل انكار عدم آگاهى و جهل آنها بود.

اما اينكه منظور از اين جمله جهل در باره چه امورى بوده است، مفسران احتمالات متعددى داده‏اند كه تمام آنها مى‏تواند در آيه منظور بوده باشد از جمله:

جهل به معارف دينى و مبدء و معاد، همانگونه كه قرآن از قول مشركان در مورد معبود حقيقى (اللَّه) نقل مى‏كند كه مى‏گفتند: أَ جَعَلَ الْآلِهَةَ إِلهاً واحِداً إِنَّ هذا لَشَيْ‏ءٌ عُجابٌ:"

(1) تفسير فى ظلال جلد 4 صفحه 422.