تفسیر نمونه جلد 8

همه آنها را محشور و جمع مى‏كند در حالى كه چنان احساس مى‏كنند كه تمام عمرشان در اين دنيا بيش از ساعتى از يك روز نبوده، به همان مقدار كه يكديگر را ببينند و بشناسند" (وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَنْ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنَ النَّهارِ يَتَعارَفُونَ بَيْنَهُمْ).

اين احساس كم بودن مقدار اقامت در دنيا يا به خاطر آن است كه اصولا در برابر زندگى جاويدان قيامت به مقدار ساعتى بيش نيست.

و يا به خاطر آن است كه اين دنياى ناپايدار چنان با سرعت بر آنها گذشته كه گويى يك ساعت بيش نبوده است.

و يا اينكه به خاطر عدم استفاده صحيح از عمر خود چنين مى‏پندارند كه همه عمرشان بيش از يك ساعت ارزش نداشته است! بنا بر آنچه در تفسير فوق گفتيم جمله يَتَعارَفُونَ بَيْنَهُمْ (يكديگر را مى‏شناسند) اشاره به مقدار درنگ آنها در دنيا است، يعنى آن چنان عمر را كوتاه احساس مى‏كنند كه گويا تنها به مقدارى بوده كه دو نفر يكديگر را ببينند و معارفه‏اى در ميان آنها انجام گردد و از همديگر جدا شوند.

اين احتمال نيز در تفسير آيه داده شده است كه منظور احساس كوتاهى زمان دوران برزخ است، يعنى آنها در دوران برزخ در حالتى شبيه به خواب فرو مى‏روند كه گذشت سالها و قرون و اعصار را احساس نمى‏كنند، بطورى كه به هنگام رستاخيز فكر مى‏كنند دوران برزخشان كه شايد هزاران و يا دهها هزار سال بوده بيش از ساعتى نبوده است.

شاهد اين تفسير آيه 55 و 56 سوره روم است كه مى‏گويد: وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ ما لَبِثُوا غَيْرَ ساعَةٍ كَذلِكَ كانُوا يُؤْفَكُونَ وَ قالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِيمانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِي كِتابِ اللَّهِ إِلى‏ يَوْمِ الْبَعْثِ فَهذا يَوْمُ الْبَعْثِ وَ لكِنَّكُمْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ.

از اين دو آيه استفاده مى‏شود كه گروهى از مجرمان به هنگامى كه قيامت‏