تفسیر نمونه جلد 8

اين جمله در حقيقت اشاره به توحيد افعالى است كه در اين عالم همه چيز به خدا باز مى‏گردد، و هر كار از ناحيه او است، او است كه با حكمتش مؤمنان را پيروزى مى‏دهد و او است كه با عدالتش منحرفان را مجازات مى‏كند.

بديهى است كه اين منافات با آن ندارد كه خداوند به ما نيروها و قدرت‏هايى داده است كه بوسيله آن مالك قسمتى از سود و زيان خويش هستيم و مى‏توانيم در باره سرنوشت خويش تصميم بگيريم، و به تعبير ديگر اين آيه نفى مالكيت" بالذات" را مى‏كند نه" بالغير" را و جمله إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ قرينه روشنى بر اين موضوع است.

از اينجا معلوم مى‏شود اينكه بعضى از متعصبان همانند نويسنده تفسير المنار خواسته‏اند از اين آيه نفى جواز توسل به پيامبر (ص) را استفاده كنند، بسيار بى پايه است.

زيرا اگر منظور از توسل اين باشد كه ما پيامبر (ص) را صاحب قدرت و مالك سود و زيان بالذات بدانيم مسلما اين شرك است، و هيچ مسلمانى نمى‏تواند به آن عقيده داشته باشد، و اما اگر اين مالكيت از ناحيه خدا باشد و تحت عنوان إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ قرار گيرد مانعى دارد؟ و اين عين ايمان و توحيد است.

اما او به خاطر غفلت از اين نكته، وقت خود و خوانندگان تفسيرش را با بحثهاى طولانى تلف كرده است و متاسفانه او با تمام امتيازاتى كه در تفسيرش موجود است از اين اشتباهات فراوان دارد كه سرچشمه همه آنها را مى‏توان تعصب دانست!.

سپس قرآن به پاسخ ديگر پرداخته مى‏گويد:" هر قوم و جمعيتى زمان و اجل معينى دارند، به هنگامى كه اجل آنها فرا رسد نه ساعتى از آن تاخير خواهند كرد و نه ساعتى پيشى خواهند گرفت" (لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَلا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ).