تفسیر نمونه جلد 8

در آيه بعد براى تكميل اين بحث و تاكيد روى اين نعمت بزرگ الهى يعنى قرآن مجيد كه از هر نعمتى برتر و بالاتر است، مى‏فرمايد:" بگو اى پيامبر اين مردم به فضل پروردگار و به رحمت بى پايان او و اين كتاب بزرگ آسمانى كه جامع همه نعمتها است بايد خشنود بشنوند، نه به حجم ثروتها و بزرگى مقامها و فزونى قوم و قبيله‏هاشان" (قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا).

زيرا اين سرمايه از تمام آنچه آنها براى خود گردآورى كرده‏اند بهتر و بالاتر است و هيچيك از آنها قابل مقايسه با اين نيست (هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ).

در اينجا به دو نكته بايد توجه كرد:

1- آيا قلب كانون احساسات است‏

ظاهر آيه اول مورد بحث مانند بعضى ديگر از آيات قرآن اين است كه كانون بيماريهاى اخلاقى،" قلب" است، اين سخن در ابتدا ممكن است توليد اين اشكال كند كه ما مى‏دانيم تمام اوصاف اخلاقى و مسائل فكرى و عاطفى به روح انسان بازگشت مى‏كند، قلب يك تلمبه خود كار براى نقل و انتقال خون و آبيارى و تغذيه سلولهاى بدن بيش نيست.

البته حق همين است، كه قلب تنها ماموريت اداره جسم انسان را دارد و مسائل روانى مربوط به روح آدمى است، اما نكته دقيقى در اينجا وجود دارد كه با توجه به آن، رمز اين تعبير قرآن روشن مى‏شود و آن اينكه در جسم انسان دو كانون وجود دارد كه هر كدام مظهر بخشى از اعمال روانى انسان است، يعنى هر يك از اين دو كانون با فعل و انفعالات روانى فورا عكس العمل نشان مى‏دهد يكى" مغز" است و ديگرى" قلب".

هنگامى كه در محيط روح مسائل فكرى را بررسى مى‏كنيم، عكس العمل آن فورا در مغز آشكار مى‏شود، و به تعبير ديگر مغز ابزارى است براى كمك به روح در مساله تفكر، و لذا به هنگام تفكر خون سريعتر در مغز گردش مى‏كند،