تفسیر نمونه جلد 8

شده بود در اين آيات شرح حال مؤمنان مخلص و مجاهد و پرهيزگار كه درست نقطه مقابل آنان هستند بيان گرديده، تا با مقايسه- همانگونه كه روش قرآن است- نور از ظلمت و سعادت از بدبختى شناخته شود.

در نخستين آيه مى‏گويد:" آگاه باشيد كه اولياى خدا نه ترسى بر آنان است و نه غمى دارند" (أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ).

براى فهم دقيق محتواى اين سخن بايد معنى" اولياء" بخوبى شناخته شود.

" اوليا" جمع" ولى" در اصل از ماده" ولى يلى" گرفته شده كه به معنى نبودن واسطه ميان دو چيز و نزديكى و پى در پى بودن آنها است، به همين دليل به هر چيزى كه نسبت به ديگرى قرابت و نزديكى داشته باشد، خواه از نظر مكان يا زمان يا نسب و يا مقام،" ولى" گفته مى‏شود، استعمال اين كلمه به معنى" سرپرست" و" دوست" و مانند اينها نيز از همين جا است.

بنا بر اين اولياء خدا كسانى هستند كه ميان آنان و خدا حائل و فاصله‏اى نيست، حجابها از قلبشان كنار رفته، و در پرتو نور معرفت و ايمان و عمل پاك، خدا را با چشم دل چنان مى‏بينند كه هيچگونه شك و ترديدى به دلهايشان راه نمى‏يابد، و به خاطر همين آشنايى با خدا كه وجود بى انتها و قدرت بى پايان و كمال مطلق است، ماسواى خدا در نظرشان كوچك و كم ارزش و ناپايدار و بى مقدار است.

كسى كه با اقيانوس آشنا است، قطره در نظرش ارزشى ندارد و كسى كه خورشيد را مى‏بيند نسبت به يك شمع بى فروغ بى اعتنا است.

و از اينجا روشن مى‏شود كه چرا آنها ترس و اندوهى ندارند، زيرا خوف و ترس معمولا از احتمال فقدان نعمتهايى كه انسان در اختيار دارد و يا خطراتى كه ممكن است در آينده او را تهديد كند، ناشى مى‏شود، همانگونه كه غم و اندوه معمولا نسبت به گذشته و فقدان امكاناتى است كه در اختيار داشته است، اولياء و دوستان راستين خدا از هر گونه وابستگى و اسارت جهان ماده‏