تفسیر نمونه جلد 8

ديگرى كه بعد از نوح و قبل از موسى (مانند ابراهيم و هود و صالح و لوط و يوسف) براى هدايت مردم آمدند كرده مى‏گويد:

" سپس بعد از نوح رسولانى به سوى قوم و جمعيتشان فرستاديم" (ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِ رُسُلًا إِلى‏ قَوْمِهِمْ).

" آنها با دلائل روشن و آشكار به سوى قومشان آمدند" و مانند نوح با سلاح منطق و اعجاز و برنامه‏هاى سازنده مجهز بودند (فَجاؤُهُمْ بِالْبَيِّناتِ).

" ولى آنها كه راه عناد و لجاج را مى‏پوئيدند و در گذشته به تكذيب پيامبران پيشين برخاسته بودند، اين پيامبران را نيز تكذيب كردند و به آنها ايمان نياوردند" (فَما كانُوا لِيُؤْمِنُوا بِما كَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ).

اين به خاطر آن بود كه بر اثر عصيان و گناه و دشمنى با حق پرده بر دلهاى آنها افتاده بود آرى اين چنين بر دلهاى متجاوزان مهر مى‏زنيم (كَذلِكَ نَطْبَعُ عَلى‏ قُلُوبِ الْمُعْتَدِينَ).

در اينجا به دو نكته بايد توجه كرد:

1- جمله" فَما كانُوا لِيُؤْمِنُوا بِما كَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ" اشاره به اين مى‏كند كه گروهى در ميان امتها بوده‏اند كه در برابر دعوت هيچ پيامبر و مصلحى سر تسليم فرود نمى‏آوردند، و هم چنان بر سر حرف خود ايستاده بودند، و تكرار دعوت انبياء در آنها كمترين اثرى نمى‏گذاشت، بنا بر اين جمله مزبور اشاره به گروهى مى‏كند كه در دو زمان در برابر دعوت پيامبران مختلف قرار گرفتند، (زيرا ظاهر جمله اين است كه مرجع همه ضمائر يكى است).

اين احتمال نيز در معنى آيه داده شده است كه اشاره به دو گروه مختلف مى‏كند گروهى در زمان نوح بودند و دعوت او را تكذيب كردند و گروهى كه بعد از آنها به وجود آمدند با انكار و تكذيب پيامبران راه آنان را پيمودند،