تفسیر نمونه جلد 8

داشت نماز بر او بگزارد، جبرئيل نازل شد و اين آيه را بر او خواند و او را از اين كار باز داشت.

بعضى ديگر چنين مى‏گويند كه پيامبر (ص) نه نماز بر او گزارد و نه تصميم بر اين كار داشت، بلكه تنها پيراهن خود را براى تشويق قبيله" عبد اللَّه" فرستاد، تا به عنوان كفن در تن او كنند و هنگامى كه پرسيدند چرا چنين اقدامى فرموديد در حالى كه او مرد بى‏ايمانى است؟ گفت: پيراهن من باعث نجات او از عذاب الهى نخواهد شد، ولى من اميدوارم كه به خاطر اين عمل گروه زيادى مسلمان شوند، و چنين نيز شد كه پس از اين جريان عده فراوانى از قبيله خزرج مسلمان گشتند.

از آنجا كه اين روايات با هم اختلاف فراوان دارد ما از ذكر آنها به عنوان يك شان نزول صرف نظر كرديم به خصوص اينكه طبق گفته بعضى از مفسران بزرگ مرگ" عبد اللَّه بن ابى" در سنه 9 هجرى واقع شد در حالى كه آيات فوق در حدود سال هشتم نازل شده است (الميزان جلد 9 صفحه 385).

ولى آنچه جاى انكار نيست اين است كه از لحن آيه چنين برمى‏آيد كه پيامبر (ص) قبل از نزول اين آيه بر منافقان نماز مى‏گزارد، و بر كنار قبر آنها توقف مى‏كرد، چرا كه آنها ظاهرا مسلمان بودند «1» ولى پس از نزول اين آيه‏

(1) از پاره‏اى از روايات استفاده مى‏شود كه بعد از نزول اين آيه نيز پيامبر (ص) بر منافقان نماز مى‏گزارد ولى چهار تكبير بيشتر نمى‏گفت، يعنى از تكبير آخر كه مربوط به دعا بر ميت است صرف نظر مى‏فرمود، اين روايت در صورتى قابل قبول است كه جمله" لا تصل" در آيه مورد بحث به معنى" دعا مكن" بوده باشد، ولى اگر به معنى نماز نخوان بوده باشد اين روايت مخالف قرآن است و قابل قبول نيست، و نمى‏توان انكار كرد كه جمله" لا تصل" ظاهر در معنى دوم است، لذا ما نمى‏توانيم از نظر حكم اسلامى بر چنين افرادى كه نفاقشان بر ملا شده نماز بخوانيم، و به خاطر روايت مبهمى دست از ظهور آيه فوق برداريم.