پس اين اعتراض، اعتراض سفيهانه خواهد بود و در حقيقت نسخ قبله از حقّ است به حقّ، نه از باطل به باطل، نه از حقّ به باطل، نه از باطل به حقّ. در بين اين صوراربع فقط يك صورت حق است كه «ذلك كان حقا و هذا حق»31 (قُلْ لِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ) قبلاً كه شما به سمت بيت المقدس نماز ميخوانديد حقّ بود، الآن كه به سمت كعبه نماز ميخوانيد اينهم حقّ است پس «ذلك كان حقا وهذا حق» است.
راز نكره آمدن صراط مستقيم
(يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ) اين (صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ) در حقيقت به همان شرعة و منهاج بر ميگردد. يعني (صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ) شما در مسائل جزئي آن سمت بود و (صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ) مسلمين در مسائل جزئي سمت كعبه است: (يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ) پس هيچ جا براي اعتراض آنها نيست قهراً آنها كه گفتند به اينكه (ما وَلاَ هُمْ) جواب داد به اينكه الله (يَهْدِي مَن يَشَاءُ) شما سؤال كرديد «ما» جواب داديم الله (يَهْدِي مَن يَشَاءُ) انگيزه ديگر نبود، عامل ديگر نبود چيزي ما را وادار نكرد مگر هدايت الهي و از اين تعبير كه چه چيزي با ابهام تعبير كرديد اين چه چيز نيست اين هدايت الهي است و از اينكه نام نبرديد نگفتيد مسلمين و پيغمبر چرا از قبله قبلي برگشتند؟ اينهم نارواست براي اينكه طبق وحي الهي ما اين كار را كرديم وحي نازل شده است ما هم طبق وحي از قبله قبلي به قبله بعدي رو آورديم. (قُلْ لِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ).
نكته: گستردهتر بودن آيه 115 از آيه محل بحث
اين آيه 115 از آيه 142 كه محل بحث است يك مقداري گوياتر است. البته بحثهاي مربوط به آيه 115 قبلاً گذشت و آن اين است كه (فَأَيْنََما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ)32، اين اختصاصي به نماز ندارد؛ انسان را هشدار ميدهد كه جايي نيست كه شما به خدا رونكرده باشيد. منتها گفتند به اينكه در حال عادي انسان به سمت قبله بنشيند بهتر هست. آن هم طبق يك روايتي كه خيلي وضعش روشن نيست كه «خير المجالس ما استقبل به القبله»33؛ اين خيلي وضعش روشن نيست. امّا آنچه كه نقل كردهاند آن است كه رسول خدا(عليه آلاف التحية والثناء) سعي ميكردند كه نوعاً روبه قبله بنشينند يعني رو به كعبه بنشينند. آن يك خصيصهاي هم دارد امّا اينچنين نيست كه حالا در حال عادي انسان اگر رو به كعبه نبود رو به قبله نيست، نه رو به قبله هست؛ چون (فَأَيْنََما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ)34 لذا گاهي ميگويند به اينكه انسان به سمت كعبه دعا كند، گاهي ميگويند: بعضي از جملهها [در زيارات] را از كعبه روبرگردان [و] رو به ضريح مطهّر بكن، اين جملهها را بگو. اين نه به خاطر آن است كه از عظمت دعا كم شده يا جهات فرق دارد، نه همان (يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ) است گاهي دستور ميدهند كه رو به قبله بايستيد، گاهي دستور ميدهند پشت به قبله بايستيد و امثال ذلك. آن آيه 115 از اين آيه أوسع است.پرسش ...پاسخ: نه«و الكعبة قبلتي»35 قبله يعني روبرو (وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً)36 يعني مقابل هم باشيد، (وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً)37يعني خانهها را طوري بسازيد كه روبروي هم باشد، متقابل هم باشيد. حالا انسان چون در نماز به سمت كعبه متوجه ميشود به اين سمت روي ميآورد ميشود قبله يعني بايد مقابل ما باشد.«والحمد لله رب العالمين»