انسان‌هاي باايمان، در هر موقعيتي، اعمال خود را ناچيز مي‌بينند و نگرانند.علي (ع)
مي‌فرمايد:يَنْبَغي لِلْعاقِل‌ِ اَن‌ْ يَعْمَل‌َ لِلْمَعادِ و يَسْتَكثِرَ مِن‌َ الزّادِ قَبْل‌َ زُهُوِِ نفسِه‌ِ و حُلُول‌ِرَمْسِه‌ِ.(21)افزودن بر زاد و توشه همواره دغدغه انبيا و اوليا بوده است. آنان توشه را،هر چه بسيار باشد، در برابر راه سخت و طولاني ناچيز مي‌شمردند، علي (ع)مي‌فرمايد:آگاه باش كه راهي سخت و دراز در پيش است. توفيق تو در پيمودن‌اين راه در گرو آن است كه به شايستگي بكوشي و تا مي‌تواني توشه‌برگيري و بار گناه خود را سبك گرداني كه سنگيني‌اش در اين راه‌دشوار رنج‌آور است. پيشاپيش تا مي‌تواني به آن سراي توشه فرست.مستمندان را ياري رسان و بار خويش بر دوش آنان بگذار تا روزقيامت به تو بازگردانند. تا مي‌تواني انفاق كن و برگ عيشي به گورخويش فرست. اگر از تو وام خواهند، غنيمت بشمار كه اگر به وامي‌دست كسي را بگيري، در روزهاي سخت آن دنيا، دست تو را بگيرند.بدان كه در پيش روي تو گردنه‌هايي سخت است كه تا مي‌تواني بايدسبك بار باشي و توشه راه داشته باشي.(22)
مرگ بي‌فضيلت
گونه‌هاي مرگ، به لحاظ فضيلت، با يكديگر متفاوتند. علي (ع)، آرزومندشهادت است و مرگ در بستر را دوست نمي‌دارد و در اين باره مي‌گويد:مرگ چنان با سرعت و جدّيّت در پي ما است كه چه باز ايستيم و چه‌بگريزيم، بر ما دست خواهد يافت. با ارج‌ترين مرگ‌ها نزد من، كشته‌شدن با شمشير است. سوگند به خداوندي كه جان فرزند ابوطالب دردست او است، اگر هزار شمشير بر سرم بخورد، برايم آسان‌تر از آن‌است كه در بستر بميرم.(23)مردم عادّي، مرگ در وطن و خانه شخصي و بستر و ميان فرزندان وخويشاوندان را دوست دارند؛ ولي مرگ در ميدان و شهادت در راه خداچيزي ديگر است. علي(ع) خود، درباره عشق و علاقه‌اش به شهادت چنين‌مي‌فرمايد:روزي به پيامبر خدا(ص) گفتم: آن گاه كه جنگ احد پايان يافت وبرخي مسلمانان شهيد شدند و من همراه آنان به شهادت نرسيدم وسخت اندوهگين بودم، مگر مرا نفرمودي:بشارت باد تو را كه شهادت‌در پي تو است؟ پيامبر(ص) در پاسخ فرمود: آري، چنين است. امّا درآن روز شكيبايي تو چسان خواهد بود؟ گفتم: يا رسول الله، اين جا نه‌جاي صبر و شكيبايي، بلكه جاي شادماني و سپاس است.(24)
كثرت گناه
يكي ديگر از عوامل نگراني مؤمنان از مرگ، گناهان بسيار است. حضرت‌علي (ع) مي‌فرمايد:«چنان مباش كه به خاطر گناهان بسيار، مرگ را ناخوش‌داري».(25)آن بزرگوار همچنين مي‌فرمايد:مُسَوِّف‌ُ نَفْسِه‌ِ بِالتَّوْبَه‌ِ مِن‌ْ هُجُوم‌ِ الجَل‌ِ عَلي' اَعْظَم‌ِ الْخَطَرِ؛(26)آن كه در برابراجل، همواره توبه را به پس مي‌اندازد، در خطري بس عظيم است.
لطفا منتظر باشید ...
