رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله درباره كودكان و خردسالان به اولياء آنها مى گويد:احبوا الصبيان و ارحموهم ، و اذا وعدتموهم شئيا، ففوالهم ، فانهم لايرون الا انكم ترزقونهم ^(150) به كودكان محبت كنيد، و نسبت به آنها ترحم نماييد وقتى به آنان وعده داديد، وفا نماييد. زيرا آنها جز اينكه شما را روزى دهنده خود مى بينند تصور ديگرى ندارند.حضرت امام سجاد عليه السلام درباره حقوق فرزند مى فرمايند:^(151) و اما حق فرزند تو اين است كه بدانى او از تو و پيوسته به تو در خير و شر امر دنياست ؛ و تو مسؤ ول او از لحاظ نيك ادب كردن و راهنمايى به پروردگارش و كمك به طاعت او هستى . پس عمل تو درباره او عمل كسى باشد كه مى داند در احسان به او مثاب ، و در مسامحه و بدى نسبت به او كيفر مى بيند.اين دو حديث و بسيارى از احاديث ديگر، فشرده اى از حقوق كودكان را در اسلام بازگو مى كند.رسول اكرم صلى الله عليه و آله در جمله كوتاه و فشرده بالا، حقوق كودكان را با تعبير محبت و ترحم به آنها خلاصه فرموده است :ترحم به يك فرد متضمن اجراى تمام حقوق و دادن همه مزاياى متعلقه به او مى باشد و امام سجاد عليه السلام نيز در روايت فوق به پدران ياد آور شده است كه خير و شر فرزند در دنيا به او بستگى دارد؛ و او مسؤ ول دين و ادب فرزند و همين طور احساس به كودك خود مى باشد. بنابراين پدر مسؤ وليت را نسبت به كودك خود دارد.از طرف ديگر چون محبوبترين موجودات نزد خدا كودكان هستند، پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله مى فرمايند:ان الله لا يغضب لشئى كغضبه للنساء و الصبيان ^(152) خداوند خشم نمى گيرد براى چيزى مانند خشمى كه او به خاطر زنان و كودكان مى گيرد.اسلام براى آنكه توجه مردم را نسبت به كودك جلب كند. رياضت و مجاهدت مربيان در راه تربيت و حسن اداره زندگى و ايجاد رفاه و آسايش و تاءمين حوائج كودكانشان را از جمله عبادتها و جهاد در راه خدا مى داند.
نيازهاى كودك
رسول اكرم صلى الله عليه و آله به همه انسانها اعلام مى كند:همان طور كه پدران و مادران ، حقوقى بر فرزندان خود دارند، و فرزندان در صورت ترك آن حقوق ، عاق و ناخوش و نافرمان محسوب مى شوند.فرزندان نيز حقوقى بر پدران و مادران دارند:كه پدران و مادران رعايت نكردن آن عاق فرزندان مى گردند^(153) پدر مادر در تمام نيازمنديهاى كودك خود را تاءمين كنند. نيازهاى كودك كه همه معنوى و هم جسمانى مى باشد از لحظه آغاز زندگى شروع مى شود.نيازمنديهاى جسمانى كودك : نمو جسمانى كودك با فراهم آوردن وسايل مادى امكان پذير مى باشد تا خواسته هاى بدنى او اشباع شود. اين رشد و نمو با غذا و بهداشت كافى و آب و هوا و مسكن و خواب و استراحت و بازى و امثال آن ، به دست مى آيد.احتياجات كودك در رشد و نمو جسمانى ، و يا تمايل او به غذا تجلى مى كند و رفتار او از اين احتياج ، حكايت مى نمايد. پس فرزندان از نظر غذا، حقى بر مربى و پدر دارد، و بايد از نظر غذايى نيازمنديهاى كودك تاءمين شود.تعليم ورزش به كودك : حركت و جنبش ، اساس هر عمل غريزى و پايه وظايف حياتى است ، و زندگى بدن منوط به حركت آن است . امام صادق عليه السلام مى فرمايد:بايد - مخصوصا - هفت سال اول زندگى كودك آزادانه به بازى و جنبشهاى بدنى مصرف شود ^(154) لذا در منطق اسلام ، كودك در دوران اوليه زندگى ، براى انجام بازى و ورزش ، آزاد است .حضرت رسول اكرم صلى الله عليه و آله مى فرمايند:
لطفا منتظر باشید ...
