كشور ايران در رساندن كمكهاى متفقين - در جنگ جهانى دوم - به اتحاد جماهير شوروى سوسياليستى سابق كه عموما در تقويت و بازسازى ارتش سرخ به كار گرفته شد به پل پيروزى معروف گرديد.اين كمكها در واقع با اشغال ايران توسط قواى انگليس و شوروى و سپس امريكا و با استفاده از راههاى آهن و شوسه انجام و از همان اول مقرر شد كه شش ماه پس از پايان جنگ ارتشهاى اشغالگر از ايران خارج شوند؛ اما على رغم تخليه قواى انگليس و امريكا كه به وابستگى رژيم حاكم بر ايران به غرب اطمينان داشتند روسها ضمن تحريك عوامل دست نشانده خود در ايران چون حزب توده و احزاب دمكرات آذربايجان و كردستان حاضر به خروج نشدند و با اينكه پس از رويداد حوادثى و تحت فشار امريكا ناگزير از ترك ايران شدند، اما عملكرد ياد شده نشان داد كه تجزيه ايران و يا اشغال دائمى آن مثل برخى از كشورهاى اروپايى شرقى چون لهستان و رومانى و چكسلواكى و... همواره از اهداف فرمانروايان روسيه و اتحاد شوروى آن زمان بوده است .با توجه به اهميت استراتژيك و ژئوپليك ايران و نياز مبرم اروپا و امريكا به منابع عظيم طبيعى ايران چون نفت و گاز، غرب درصدد برآمد كه به هر طريق ممكن ايران را از جمله متحدان خود سازد.انعقاد پيمان نظامى بغداد كه در پنجم اسفند 1334 برابر با 24 فوريه 1955 م . ميان تركيه و عراق در بغداد انجام گرفت زمينه اين مهم را فراهم كرد و سرانجام نيز دولتهاى انگليس ، پاكستان و ايران به ترتيب در پانزدهم فروردين 1335 (4 اوريل 1955)، اول مهر (23 سپتامبر) دوازدهم آبان (3 نوامبر) همان سال به پيمان مزبور پيوستند.به دليل گمراه كردن اذهان ملتهاى منطقه از استعمارى بودن اين معاهده ابتدا پايه گذاران پيمان آن را يك اتحاديه نظامى براى جلوگيرى از بسط نفوذ كمونيسم كه در آن روزها با ظاهر ضد استعمارى خود جايگاه مطلوبى در ميان ملتهاى جهان سوم يافته بود قلمداد كردند؛ اما هدف واقعى از تشكيل آن حفظ منابع استعمارى و دراز مدت غرب بود. در روزهاى 28 و 29 ژوييه 1958 برابر با 7 و 8 تير 1337، جلسات شوراى وزيران پيمان بغداد در لندن تشكيل شد و هدفهاى پيمان توسط اعضا، تاءييد شد و آمريكا كه به عنوان ناظر در جلسه هاى اين پيمان شركت مى كرد، قول مساعدتهاى بسيارى را داد. اما عمر پيمان بغداد ديرى نپاييد.زيرا در سال 1985 عبدالكريم قاسم طى كودتايى توانست حكومت پادشاهى عراق را كه وابسته به انگليس بود سرنگون سازد و به طور رسمى در اين كشور اعلام جمهورى نمايد. جمهورى عراق در 24 مارس 1959 به طور رسمى خروج خود را از پيمان بغداد اعلام كرد و به اين ترتيب به عمر كوتاه آن خاتمه داده شد.به دنبال خروج عراق ، مركز پيمان از بغداد به آنكارا انتقال يافت و با وساطت آمريكاييها نام آن به پيمان مركزى يا سنتو (CENTO)تغيير يافت .سه عضو پيمان بغداد كه ايران ، تركيه و پاكستان مى شدند با كمك آمريكا جهت حفظ منافع غرب با يكديگر متحد شدند و سنتو را كه در حقيقت پركننده خلاء موجود ميان سيتو (SEATO:Southeast Asia T eaty O ganization) و ناتو (NATO:No th Atlantic T eaty O ganization) بود به وجود آورند. بدين ترتيب زنجير محاصره غرب پيرامون شوروى سابق تكميل شد.
لطفا منتظر باشید ...
