روزها و رویدادها جلد 1

نيروى مورد نظر وى مى توانست هم ماليه و هم نيروى مسلح كشور را در اختيار امريكا قرار دهد.

شوستر علاوه بر فعاليتهاى پنهانى سياسى در حالى كه دولت و وزراى ايرانى را از اهدافش بى خبر نگاه مى داشت ، درباره وامها، امتيازات راه آهن ، خريد اسلحه و غيره مذاكراتى انجام مى داد و در نتيجه با سياست و روشهاى تحريك آميز زبانهاى بزرگى به ايران وارد آورد.

سرانجام در اثر تظاهرات شديدى كه عليه وى و گروه همراهش - كه مسبب اوضاع بد اقتصادى محسوب مى شدند - صورت گرفت قرار داد وى در همان سال لغو شد.

در سال 1921 م . برابر با 1301 ه‍ش دولت قوام السلطنه يك هياءت مستشارى مالى امريكايى را براى اداره امور ماليه كشور استخدام كرد.اين هياءت به رياست دكتر ميلسپو وارد تهران شد. ميلسپو نيز همانند شوستر همواره منافع امريكا را در نظر مى گرفت و مشاغل حساس مملكتى را به امريكاييان مى سپرد. ميلسپو كه به كمپانيهاى نفتى امريكا وابسته بود، توانست براى انجام كارش اختيارات تام بگيرد. بدين معنى كه كليد درآمد و هزينه دولت ، وصول ماليات ، تنظيم بودجه دولت ، خزانه و... در اختيار او گذاشته شد.

ميلسپو مى كوشيد تا نفت شمال كشور را براى كمپانيهاى امريكايى به چنگ آورد و چون در صدد بود به موقعيت انگليسيها در ايران آسيب رساند، در كارهاى شركت نفت انگليس در ايران مداخله كرد.

سرانجام پس از پيدايش اختلاف نظر ميان او و رضاخان در سال 1927 م . برابر با 1306 ه‍ش از ايران اخراج شد.

دولت ايالات متحده امريكا بدون هيچ قرار داد رسمى و صرفا با موافقت قوام السلطنه در سال 1924 م . (1321 ه‍ش ) ارتش خود را به بهانه رساندن محمولات جنگى به خاك شوروى سابق وارد ايران كرد و در طول جنگ جهانى دوم موقعيت خود را به گونه چشمگيرى در ايران استحكام بخشيد به طورى كه در سال 1943 م . (1322 ه‍ش ) پيمان بازرگانى ايران و امريكا امضاء شد كه در واقع جاى پيمان بازرگانى ايران با آلمان پيش از جنگ جهانى دوم را گرفت .

بدين ترتيب پس از سالهاى جنگ ، حجم بازرگانى خارجى ايران با امريكا به دو برابر افزايش يافت .

در مارس 1943 م . (1322 ه‍ش ) يك هياءت نظامى امريكايى به سوى ايران گسيل شد. اين كار هم با موافقت دولت قوام انجام گرفت و همچنين بنا به دعوت دولت قوام يك سرهنگ امريكايى به نام شوارتسكف كه بعدها سرتيپ گرديد، براى اداره امور ژندارمرى وارد ايران شد.

مستشاران امريكايى ، در پليس ، وزارت بهدارى ، اداره خواربار و ساير ادارات دولتى ايران سرگرم كار شدند. جالب توجه است كه ميلسپو نيز با وجود سابقه بد فعاليتهايش ، دگرباره پس از تصويب مجلس و تحت همان عنوان قبلى به استخدام دولت ايران درآمد. قسمتى از اختيارات نامحدود ميلسپو عبارت بود از: حق تنظيم بودجه كشور و نظارت بر اجراى دخل و خرج و تعهدات مالى دولت ايران .

اين بيگانه امريكايى حق انتصاب ، انفصال ، ترفيع و تنزيل رتبه كليه كارمندان و مستخدمان ادارات دارايى و بودجه كشور را داشت .

بنا به تقاضاى ميلسپو در 4 مه 1943 مجلس ايران قانونى را گذراند كه به موجب آن اختيارات فوق العاده مالى و اقتصادى كشور به ميلسپو واگذار شد. اين اختيارات تام حتى شامل بازرگانى داخلى و خارجى هم مى شد كه بر طبق آنها موضوع تهيه ، نگاهدارى و توزيع كالاهاى صنعتى و خواربار، امور حمل و نقل ، كارخانه ها و كارگاههاى دولتى ، تعيين كارمزد، نظارت بر بهاى كالاها به عهده اين مستشار امريكايى گذاشته شد. بدين ترتيب زندگى اقتصادى ايران دربست به طور كلى زير نظارت ميلسپو قرار گرفت .

ميلسپو ادارت و تاءسيسات تازه اى پديد آورد كه جملگى زير نظر خود او و رهبرى امريكاييها قرار داشتند؛ به طورى كه در آوريل 1944 م . شماره امريكاييان هياءت ميلسپو به 52 تن رسيد و عملا امريكاييها كوشيدند كه ميلسپو كليه اختيارات اجرايى دولت ايران را در زمينه امور مالى به دست آورد.

مستشاران امريكايى تحت امر ميلسپو 6 الى 7 برابر كارمندان ايرانى همپايه شان حقوق دريافت مى كردند.

با اين وجود، سرانجام فعاليتهاى آنان باعث درهم ريختگى اوضاع مالى و اقتصادى كشور ايران شد.

در طول دو سال رياست مالى ميلسپو در ايران ، روشهاى اعمالى او باعث افزايش و رواج گسترده احتكار كالاهاى مهم پرمصرف مردم گرديد.او به هواخواهان خود مقدار زيادى از كالاهاى كمياب را واگذار مى كرد و اينان كالاهاى ياد شده را در بازار سياه به قيمتهاى گزاف مى فروختند.