سوال : آيا آدمى در هنگام جان دادن متوجه حال خودش هست؟ - مرگ، واقعيت ناشناخته نسخه متنی

سوال : آيا آدمى در هنگام جان دادن متوجه حال خودش هست؟

جواب : مرگ رخداد بسيار سنگينى براى انسان است. آدمى در هنگام جان دادن گرفتار سكرات موت مى شود و چنان براى او دهشت انگيز است كه سردرگم و متعجب مى ماند كه چه شده است و چه خواهد شد؟!

لحظاتى بعد چشم برزخى اش باز مى شود و صحنه هايى را مى بيند كه سابقه نداشته است; از طرفى به شدت نادم و پشيمان است كه فرصت عمر را از دست داده و همه چيز تمام شده و هيچ وسيله و توشه ى راهى براى حيات اخروى خود تهيه نكرده و از طرف ديگر، قطع تعلّقات دنيوى براى او بس سخت و دشوار است.

جان دادن به گونه اى است كه انسان علوم و خوانده هايش را فراموش مى كند. پس از مرگ، ابتدايى ترين مسئله اى را كه به فرزندانمان مى آموزيم از ما سؤال مى كنند، ولى بسيارى از افراد پاسخى براى اين سؤال ها ندارند; چون فشار مرگ به گونه اى است كه انسان حافظه اش را از دست مى دهد و ناگهان درمى يابد كه از ظاهر به باطن و از عالم دنيا به عالمى رفته است كه هيچ آشنايى به آن ندارد.

انسان گاهى به خاطر تعلّقات بيش از حد به دنيا، «خودحقيقى اش» را فراموش مى كند و فقط به جنبه هاى طبيعى و حيوانى خود مى پردازد و در تمام طول عمرش گرفتار اوهام و اعتبارات دنيوى مى گردد. چنين انسانى وقتى در برابر مرگ قرار مى گيرد غرق در مشاهدات برزخى شده، از حال خود غافل مى شود و به همين سبب ممكن است مدّت ها بعد از مردن نفهمد كه از دنيا رفته است و در همين حيرت و سرگردانى است كه از او مى پرسند خداى تو كيست؟ پيامبرت كيست؟ دينت چيست؟

لذا انسان بايد ياد خدا را به طور مداوم در جان خود بپروراند تا در اين حوادث سخت و سنگين خدا را فراموش نكند.[1]

[1]. ر.ك: عبدالله جوادى آملى، صورت و سيرت انسان در قرآن، ج 14، ص 216، حكمت عبادات، ص 64 ـ 65، و معاد در قرآن، ج 4، ص 207 ـ 208.