جهان بيني - جهان بینی توحیدی نسخه متنی

جهان بيني

يك مسلك و يك فلسفه زندگي خواه ناخواه بر نوعي اعتقاد و بينش و ارزيابي درباره هستي و بر يك نوع تفسير و تحليل از جهان مبتني است نوع بردشت و طرز تفكري كه يك مكتب درباره جهان و هستي عرضه مي دارد ، زير ساز و تكيه گاه فكري آن مكتب به شمار مي رود اين زيرساز و تكيه گاه اصطلاحا " جهان بيني " ناميده مي شود همه دينها و آيينها و همه مكتبها و فلسفه هاي اجتماعي متكي بر نوعي جهان بيني بوده است هدفهايي كه يك مكتب عرضه مي دارد و به تعقيب آنها دعوت مي كند و راه و روشهايي كه تعيين مي كند و بايد و نبايدهايي كه انشاء مي كند و مسؤوليتهايي كه به وجود مي آورد ، همه به منزله نتايج لازم و ضروري جهان بيني اي است كه عرضه داشته است . حكما حكمت را تقسيم مي كنند به حكمت عملي و حكمت نظري " حكمت نظري " دريافت هستي است آنچنانكه هست ، و " حكمت عملي " دريافت خط مشي زندگي است آنچنانكه بايد اينچنين " بايد " ها نتيجه منطقي آنچنان " هست " هاست ، بالاخص آنچنان " هست " هايي كه فلسفه اولي و حكمت ما بعد الطبيعي عهده دار بيان آنهاست .

جهان احساسي و جهان شناسي

بديهي است كه از كلمه " جهان بيني " كه ماده ديدن در آن به كار رفته است نبايد به اشتباه بيفتيم و جهان بيني را به معني جهان احساسي تلقي كنيم . جهان بيني به معني جهان شناسي است و به مساله معروف " شناخت " مربوط مي شود . شناخت از مختصات انسان است ، برخلاف احساس كه از مشتركات انسان و ساير جانداران است ، لهذا جهان شناسي نيز از مختصات انسان است و به نيروي تفكر و تعقل او بستگي دارد . بسياري از حيوانات از نظر جهان احساسي از انسان پيشرفته ترند ، يا از نظر اينكه مجهز به بعضي حواس اند كه انسان فاقد آن حس است آنچنانكه گفته مي شود برخي پرندگان از نوعي حس رادار برخوردارند ، و يا در حواس مشترك با انسان از انسان بسي حساسترند آنچنانكه در باصره عقاب ، شامه سگ يا مورچه و سامعه موش گفته مي شود برتري انسان از ساير جانداران ، در شناخت جهان ، يعني نوعي بينش عميق درباره جهان است حيوان فقط جهان را احساس مي كند ، اما انسان علاوه بر آن ، جهان را تفسير مي كند . شناخت چيست ؟ چه رابطه اي است ميان احساس و شناخت ؟ چه عناصري غير از عناصر احساسي در شناخت وارد مي شوند ؟ آن عناصر از كجا و چگونه وارد ذهن مي شوند ؟ مكانيسم عمل شناخت چيست ؟ معيار شناخت صحيح از شناخت غلط چيست ؟ اينها يك سلسله مسائلي است كه رساله اي مستقل را تشكيل مي دهد ( 1 ) و ما فعلا نمي توانيم وارد بحث آنها بشويم آنچه مسلم است اين است كه احساس يك چيز غير از شناخت آن است يك صحنه را ، يك نمايش را همه كسان مي بينند و يكسان مي بينند ، اما فقط افراد معدودي آن را تفسير مي كنند و احيانا مختلف تفسير مي كنند .

انواع جهان بيني

جهان بيني يا جهان شناسي ، به عبارت ديگر تعبير و تفسير انسان از جهان ، به طور كلي سه گونه است ، يعني از سه منبع ممكن است الهام شود : علم ، فلسفه ، دين . پس جهان بيني سه گونه است : علمي ، فلسفي ، مذهبي

1. اولين رساله درسهايي از معارف قرآن در حوزه علميه قم درباره " شناخت در قرآن " كه مسائل شناخت در آن مطرح است . ان شاء الله بزودي منتشر مي شود