خدا در نهج البلاغه نسخه متنی

ايها المخلوق السوى، و المنشاء المرعى فى الظلمات الارحام و مضاعفات الاستار ، بدئت من سلاله من طين، و وضعت فى قرار مكين الى قدر معلوم و اجل مقسوم تمور فى بطن امك جنينا. لا تحير دعاء و لا تسمع نداء ثم اخرجت من مقرك الى دارلم تشهدها، و لم تعرف سبل منافعها. اى انسان آفريده شده و آراسته! تو از گل خالص شروع شدى و در جايگاهى مستحكم تا اندازه ى معين و زمان خاص قرار داده شدى، در شكم مادرت در حال جنينى مضطربانه حركت داشتى نه سخنى را پاسخ مى دادى، و نه صدائى را مى شنويدى، سپس از جايگاهت به سرائى ناديده بيرون رانده شدى كه راه هاى سودش را نشناخته بودى. [ خطبه ى 162 ص 524 نهج البلاغه فيض الاسلام. ]

در اين جمله امام، نظم دقيق جنينى را در مسير حركت تكامليش بيان مى دارد كه چگونه تخمك اوليه، تحت مراقبت الهى شروع به رشد مى كند. و در تمام مراحل جنينى "مرعى" بوده مورد نظر است.

و لو ضربت فى مذاهب فكرك لتبلغ غاياته، مادلتك الدلاله الا على ان فاطر النمله هو فاطر النخله دقيق تفصيل كل شى ء و غامض اختلاف كل حى و ما الجليل و اللطيف و الثقيل و الخفيف و القوى و الضعيف فى خلقه الاسواء و كذلك السماء و الهواء و الرياح و الماء '' اگر همه ى راه هاى فكر و
انديشه را تا نهايت بپيمائى، هر دليلى ترا به اين مى رساند كه خالق مورچه همان خالق درخت خرما است، با تفصيل دقيق هر چيز و اختلاف مهم هر جاندار، بزرگ و كوچك سنگين و سبك، توانا و ناتوان، همه در برابر خلقتش مساويند، همچنين آسمان و هوا بادها و آب... [ خطبه ى 227 ص 737 نهج البلاغه فيض الاسلام. ]

انظروا الى النمله فى صغر جثتها، و لطافه هيئتها، لا تكاد تنال بلحظالبصر، و لا بمستدرك الفكر، كيف دبت على ارضها وصبت على رزقها!

تنقل الجبه الى حجره ها، و تعدها فى مستقرها تجمع فى حرها لبردها و فى وردها لصدرها مكفوله برزقها مرزوقه بوفقها لا يغفلها المنان و لا يحرمها الديان و لو فيالصفا اليابس و الحجر الجامس و لو فكرت فى مجارى اكلها و فى علوها و سفلها و ما فى الجوف من شراسيف بطنها و ما فى الراس من عينها و اذنها لقضيت من خلقها عجبا، و لقيت من وصفها تعبا.

مورچه را به اين كوچكى و نازكى كه مى خواهد بچشم نيايد، و به فكر دريافت نشود، ببينيد كه چگونه مسير خود را مى رود و به سوى رزق و روزيش شتابان است دانه را به لانه اش مى برد، و در انبارش نگه مى دارد. در تابستان براى زمستانش، و در آمدن براى بازگشتن. خداوند رزقش را تكفل نموده به مقتضاى حال، روزيش داده''. [ تكفل رزق از طرف خداوند، در اين جمله اعطاء و سائل كسب روزى از طرف خداوند معنا شده است. ]

اگر در مواضع خوردن و در بالا و پائين و درون و اطرافيان شكمش و چشم و گوشش دقيق شوى از آفرينش آن تعجب خواهى كرد و در توصيف آن خسته خواهى شد... [ از خطبه ى 227 ص 737 نهج البلاغه فيض. ]

امام "ع" در اين جمله، وحدت نظام حيوانات كوچك را با بزرگترها مى رساند، مورچه به همه ى احتياجاتش مجهز است همانطور كه حيوانات بزرگ به همه ى وسائل نيازشان مجهز هستند.
الحمد لله الذى اظهر من آثار سلطانه، و جلال كبريائه، ما حير مقل العيون من عجائب قدرته وردع خطرات هماهم النفوس عن عرفان كنه صفته

خدا را سپاس كه مقدارى از آثار عظمت و جلالت خود را كه ابراز داشته، عقل هاى محض و خالص را در برابر عجائب قدرتش متحير ساخته، و اوهامى كه به ذهن افراد مى رسد، از شناخت حقيقت صفاتش دور ساخته است. [ از خطبه ى 186 ص 628 نهج البلاغه فيض. ]