خدا در نهج البلاغه نسخه متنی

طريق آثار صنع خداوند با ما سخن مى گيد، و تجليات الهى را برايمان ترسيم مى نمايد: هو الذى جعل الشمس ضياء و القمر نورا و قدره منازل لتعلموا عد دالنسين و الحساب ما خلق الله ذلك الا بالحق يفصل الايات لقوم يعلمون ان فى اختلاف الليل و النهار و ما خلق الله ما السموات و الارض لايات لقوم يتقون- اوست كه خورشيد را روشنى تند و ماه را نورى قرار داد و آن را در منزل هائى تنظيم نمود تا شماره سال ها و حساب را بدانيد. خداوند اينها را جز به حقيقت نيافريد، آيات را براى مردم دانا به تفصيل بيان مى كند. حتما كه در اختلاف شب و روز و آنچه خدا در آسمان ها و زمين آفريده است، آياتى براى مردم با تقوى مى باشد [ يونس 5 -6. ]

ربكم الذى يزجى لكم الفلك فى البحر لتبتغو.ا من فضله انه كان بكم رحيما، و اذا مسكم الضرفى البحر ضل من تدعون الا اياه فلما نجيكم الى البرا عرضتم و كان الانسان كفورا پروردگار شما است كه برايتان كشتى را در دريا مى راند تا از فضل او بجوئيد كه نسبت به شما رحيم مى باشد، هنگامى كه در دريا سختى به شما مى رسد هر كه جز او بخوانيد گم مى شود، و چون شما را نجات داد اعراض مى كنيد، و اساسا انسان كفران كننده مى باشد. [ اسراء 66. ]

اين آيات و بسيارى مانند اينها، خدا را در تجليات افعالى به ما نشان مى دهند، منظور اين است كه در برابر غفلت كلى مردم از خداوند، تجليات افعالى خداوند نشان داده شوند، كار اين دسته آيات و مانند اينها اين است كه به انسان ها بفهماند: آى انسانها! همين نعمت ها كه شما غرق در آنها هستيد، همه فعل الله مى باشد، چطور اثر را مى بينيد و دست موثر را نمى بينيد.

ولى آنجا كه سخن از شناخت ذات خداوند و صفات كمال الهى و
بشريت ناميد. به عقيده من اگر مردى مثل او رهبرى جهان را به عهده بگيرد در حل مشكلات آن پيروز خواهد گشت و صلح و سعادت را كه آرزوى بشر است عملى و تامين مى نمايد. [ به عدالت اجتماعى در اسلام ص 448 رجوع شود. ] كارلايل ها، گوته ها، گيبون ها آمده اند و مى آيند و مقدارى از تعهد خود را انجام خواهند داد.

واقعيت اين است كه قرآن هم "ذكر" [ طلاق ى 10. ] است و هم "نور" [ مائده 15. ] همان طور كه خداوند "نور آسمان و زمين" [ نور 35. ] است و نور به هر حال تجلى دارد و همان طور كه رموز فراموش شده "الست" را ياد مى آورد و تاريكى نسيان و جهل را مى زدايد و طبق خاصيت ذكر بودن راه سعادت را تذكر مى دهد همچنان تجليگاه مستقيم ذات احديت است كه هر كلامى به مرتبه اى وجود خود متكلم است. سخن به هر معنى و متكلم هر كس...
من جنات و عيون و نعمه كانوا فيها فاكهين [ چه باغ ها و چشمه ها كه واگذاردند و نعمت هائى كه در آن خورسند و متنعم بودند... دخان 25. ]

...... كه مگر قرآن همين مطلب را و بهترين را نگفته است.
ليكن همه اين سفارشات مربوط به مسائل هدايت و راهنمائى در مسائل گوناگون و عقلانى، فردى و اجتماعى است و ديدن انوار الهى و شهود تجليات خداوند از آيات قرآنى مطلبى ديگر است كه على عليه السلام در اين سخن نهج البلاغه اشاره مى فرمايد.

و همين انوار قرآنى و تجلى انوار الهى در قرآن كريم كه عليرغم همه كوتاهى هاى دوستان قرآن و همه ى غرض ورزى هاى دشمنان قران پيش رفت. بگذار "هوول" كشيش انگليسى بگويد: مسلمين كاملا جانى و همه شيطان هستند" و كشيش ديگرى تعبيرات زشت ديگرى درباره پيامبر اكرم "ص" مى كند. [ به عدالت اجتماعى در اسلام ص 436 رجوع شود. ]

روشنفكران متعددى هم در جهان هستند كه به مقدار درك خويش پرده از حقايق برمى دارند... "برناردشاو" ها هم هستند كه بگويند:

.... من هميشه نسبت به دين محمد به واسطه خصلت عجيب زنده بودنش نهايت احترام را داشته ام. به نظر من اسلام تنها مذهبى است كه استعداد توافق و تسلط بر حالات گوناگون و صور متغير زندگى و مواجهه با قرون مختلف را دارد. من پيش بينى مى كنم و از هم اكنون آثار آن پديدار شده است كه ايمان محمد "ص" مورد قبول اروپاى فردا خواهد بود.